LENNONYC
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2011-10-26
DOCUMENTAIRE
Eind augustus 1971 stappen John Lennon en Yoko Ono op het vliegtuig richting New York. De ex-Beatle zal nooit meer naar z’n vaderland terugkeren. Moe getergd door aanvallen van de Britse pers op z’n activiteiten, beledigingen aan het adres van zijn echtgenote Yoko Ono en de constante belegering van zijn Londense huis door Beatles-fans dwingen hem om orde op zaken te stellen. In New York vindt hij voor het eerst in bijna 10 jaar rust. Hij kan er gewoon op straat lopen, boodschappen doen en met Yoko door Central Park flaneren. Af en toe vraagt een fan om een handtekening, maar Britse toestanden met schreeuwende en huilende fans blijven er achterwege. In december released hij de single Happy Xmas (War is Over) waarvoor in 12 wereldsteden op gigantische billboards word geadverteerd met de slogan War is Over – If You Want It in de nationale talen. Z’n anti-oorlogspropaganda en z’n steun aan de Amerikaanse vredesbeweging trekken evenwel de aandacht van de Richard Nixon-regering die op dat moment af te rekenen heeft met fel volksprotest tegen de oorlog in Vietnam. Van Lennons politieke invloed krijgt De Amerikaanse overheid een voorproefje als hij z’n naam in Michigan op de affiche laat zetten van een benefietconcert ten voordele van activist, dichter en White Panther Party-leider John Sinclair, in 1969 veroordeeld tot een gevangenisstraf van tien jaar wegens het bezit van twee marijuanajoints. 48 uur later laat een rechter Sinclair vrij. In Washington worden meteen zgn. strategische tegenmaatregelen genomen om John Lennon en Yoko Ono te deporteren wegen anti-Amerikaanse activiteiten.
Lennon verneemt het nieuws op het moment dat hij de laatste hand legt aan z’n dubbelalbum Some Time in New York City (1972), een bij uitstek politiek statement met o.a. een naakte en dansende Richard Nixon en Mao Tse-Toeng op de cover. De ex-Beatle is ondersteboven van het nieuws en neemt een advocaat in de arm die er evenwel niet in slaagt om een langdurig verblijfsvisum voor het echtpaar te regelen, want ondertussen wordt het duidelijk dat het FBI én het Witte Huis daar een stokje voor steken. Tot overmaat van ramp wordt het dubbelalbum geen succes en John Lennon kan de geplande wereldtournee niet inschalen omdat hij te zeer in beslag genomen wordt door een aantal rechtszaken tegen het uitzettingsbesluit. De hele affaire zet het echtpaar onder druk en begin 1973, tijdens de studio-opnamen van z’n nieuwe album Mind Games, besluiten John Lennon en Yoko Ono om (tijdelijk) uit elkaar te gaan. De volgende 18 maanden zal Lennon in Los Angeles wonen in het gezelschap van de 23 jarige Chinese May Pang, de persoonlijke assistente en productiecoördinatrice van het echtpaar Lennon-Ono. Later zal hij die tijd in L.A. z’n Lost Weekend noemen, een periode waarover tot voor kort bitter weinig bekend was.
Voor Lennonyc kon regisseur Michael Epstein rekenen op de medewerking van Yoko Ono. Bijgevolg kan hij gebruik maken van originele muziek van John Lennon en van beeldmateriaal uit het archief van z’n weduwe. Het resultaat is een documentaire met heel veel nooit eerder geziene homevideo’s, foto’s en geluidsfragmenten uit de originele mastertapes van Some Time in New York City en de latere albums. Bovendien kan Epstein voor deze film ook gebruik maken van alternatieve takes en liveversies van tal van Lennon-composities die nooit eerder het daglicht zagen. De aanschaf van deze dvd is m.a.w. een absolute must voor fans van John Lennon. Maar er is meer, want schijnbaar heeft Yoko Ono voor het eerst in dertig jaar dan toch beslist om af te rekenen met de speculaties omtrent een aantal onduidelijkheden over hun verblijf in de States tussen 1971 en 1980. Vooral de aanleiding tot en het verloop van Johns 18 maanden lange verbanning naar Los Angeles tijdens het zgn. Lost Weekend zijn nooit opgeklaard en de weinige keren dat Yoko Ono daarover aan de tand werd gevoeld in eerdere documentaires, was haar commentaar spaarzaam en haar toon behoedzaam. Figuren uit de omgeving van Lennon in L.A. hebben er altijd het zwijgen toegedaan en zelfs May Pang met wie hij in die periode een relatie had, heeft nooit het achterste van haar tong laten zien.
Samen met het nieuwe beeldmateriaal en de alternatieve Lennon-versies is het interview met Yoko Ono het pièce de resistance van deze documentaire. Zij heeft het voordeel dat niemand haar kan tegenspreken omdat het om een zeer persoonlijke materie gaat, en bovendien moeten we er rekening mee houden dat ze zichzelf na al die tijd misschien beter probeert af te schilderen, maar haar uitspraken plaatsen het Lost Weekend in een heel nieuw daglicht. Dat ze goed op de hoogte was van de toestand in L.A. wordt bevestigd door getuigen, want Lennon belde haar in New York elke dag en zelfs meerder keren. Haar relaas van de wat zich in Californië afspeelde wordt overigens over de hele lijn beaamt door May Pang en door de muzikanten met wie Lennon in L.A. bijna de hele tijd optrok. De feiten spreken het grote misverstand tegen als zou Yoko Ono zich vanaf het prille begin als een intrigante hebben gedragen die rechtstreeks verantwoordelijk is voor de split van The Beatles. Dat haar aanwezigheid in de studio tijdens de opnamen van het witte album op de zenuwen werkte van Harrison en Starr is door beiden meermaals bevestigd; dat haar nauwe band met John tijdens de opnamesessies het desintegratieproces van de band heeft versneld, het is een onmiskenbaar feit, maar of Yoko Ono een vooropgezet en doelgericht plan had met haar verhouding met Lennon - wat de muziekpers insinueerde en de Beatles-fans haar verweten en altijd kwalijk zijn blijven nemen - het is nooit echt bewezen. Lennon heeft er nimmer uitspraken over gedaan en Ono heeft het nooit nodig gevonden om zich te verdedigen.
Yoko Ono wordt meestal afgeschilderd als een stoker en een dilettante, maar haar artistieke aanleg is in Europa altijd onderschat en zelfs miskend terwijl ze in Amerika en dan met name in New York wel degelijk enige bekendheid genoot in het milieu van alternatieve en avant-gardekunstenaars. In het begin van de jaren zestig had ze bijv. goede contacten met Fluxus, een door de Dada-beweging geïnspireerde internationale avant-gardegroep, maar ze werd nooit lid. Fluxus-grondlegger George Maciunas had grote bewondering voor haar werk en John Cage, die ze leerde kennen via haar eerste echtgenoot en die de belangrijkste inspirator was van Fluxus, had een grote invloed op haar werk. Samen met componist La Monte Young (één van de grondleggers van het minimalisme) organiseerde ze een reeks events in haar loft in downdown Manhattan en ze trad naar buiten met conceptuele kunstprojecten en gerelateerde performances. Daarnaast was ze ook actief op het vlak van experimentele film, avant-gardemuziek, literatuur en nam ze deel aan groepsprojecten waaronder het zeer gewaardeerde Wish Tree-project in Japan. Tot haar vriendenkring mocht ze figuren rekenen zoals Nam June Paik (videokunstenaar), Merce Cunningham (dans), Peggy Guggenheim (kunstverzamelaar), Keith Haring (schilder), Allen Ginsberg (dichter) en Andy Warhol (kunstenaar en publicist).
Lennon leerde ze kennen toen hij haar tentoonstelling bezocht in Londen in 1964 of 1965 (de meningen daarover zijn verdeeld) en wiens naam ze beweerde nooit eerder gehoord te hebben of in verband kon brengen met The Beatles. John Lennon omschreef Yoko Ono ooit als ‘s werelds meest beroemde onbekende kunstenaar: iedereen kent haar naam, maar niemand weet wat ze doet. Yoko Ono had John Lennon dus beslist niet nodig om haar carrière een boost te geven en hun relatie heeft haar erkenning als origineel en oorspronkelijk kunstenaar wellicht meer slecht dan goed gedaan. De buitenwereld heeft hun bed-ins in Nederland en Canada en hun band met de Amerikaanse vredesbeweging gemakshalve in de schoenen van Yoko Ono geschoven, acties waardoor ze Lennon zgn. afleidde van z’n carrière als Beatle en muzikant, doch in Lennonyc beweert ze dat het om projecten van John Lennon ging waaraan ze weliswaar actief participeerde, maar die haar vervreemdden van wat ze zelf belangrijk vond als kunstenaar. Na Johns vertrek naar L.A. moest ik mezelf terugvinden, zegt ze daarover en nog: het was een zeer vruchtbare periode voor mijn eigen carrière. Het weerlegt opnieuw het beeld van een onschuldig ogende vrouw die een grote vis in haar netten probeert te vangen om er haar voordeel mee te doen. Uiteraard heeft haar relatie met John Lennon haar geen windeieren gelegd, maar het is maar de vraag of dat halfweg de jaren zestig tot haar motieven behoorde.
Drummer Jim Keltner, platenbaas David Geffen en een lange reeks sessiemuzikanten laten hun licht schijnen op de figuur van John Lennon en vooral op zijn desastreuze Lost Weekend dat eindigde met een hereniging met Yoko Ono na een concert van Elton John in Madison Square Garden (januari 1975) waar hij met John Lennon hun nummer 1-hit Whatever Gets You Thru the Night ten gehore bracht. Nog datzelfde jaar werd John en Yoko’s zoontje Sean geboren en nam híj de taak van huisman voor z’n rekening terwijl zij zich met haar carrière en de financiën bezighield. Pas vijf jaar later zou Lennon met Double Fantasy (november 1980) opnieuw van zich laten horen, een album dat slecht ontvangen werd door de pers. Melody Maker noemde het steriel en vreselijk slaapverwekkend. Luttele dagen na de release van Double Fantasy werd John Lennon op de stoep van The Dakota Apartments met vier schoten in de rug door Mark David Chapman vermoord.
BEELD EN GELUID
De kwaliteit van de recente interviews is goed. De rest van het materiaal bestaat uit homevideo’s en live-opnamen met een wisselende kwaliteit, maar dat is normaal gezien de leeftijd van het beeldmateriaal. Voor het stereogeluid geldt dezelfde opmerking voor wat betreft de live-opnamen, maar het gebruikte geluid van de Lennon-mastertapes is prima van kwaliteit.
EXTRA’S
Niet meer dan de
Originele Trailer van
Lennonyc en de
Trailer van
Gimme Shelter van The Rolling Stones.
CONCLUSIE
In Lennonyc laat regisseur Michael Epstein z’n licht schijnen over het verblijf van John Lennon en Yoko Ono in New York tussen 1971 en 1980 met aandacht voor de politieke activiteiten van de popster, z’n muzikale productie en z’n 18 maanden durend Lost Weekend in Los Angels na de (tijdelijke) breuk met Yoko Ono. Voor het eerst praat Yoko Ono vrij uit over die periode en schrikt ze er niet voor terug om de minder fraaie aspecten van Lennons levenswandel in die periode voor het voetlicht te brengen. Het beeldmateriaal is grotendeels nieuw en de soundtrack bevat een aantal alternatieve versies van Lennon-songs en gesprekken in de Plant-studio’s die nooit eerder op cd of dvd verschenen.Voor de fans beslist een belangrijke release.