Patriottisch, bombastisch en sentimenteel noemden nogal wat critici Chariots Of Fire (1981) destijds bij z’n release. Een overschatte sportcrowdpleaser, voegde Dave Mesdagh daar in Knack Focus Nr. 30 eerder dit jaar aan toe ter gelegenheid van de Blu-ray-release van de film. Maar dat heeft niet kunnen voorkomen dat Chariots Of Fire meer dan dertig jaar na datum film- en tv-kijkers nog altijd bekend in de oren klinkt en dat de film precies nu ter gelegenheid van de Olympische Spelen in Londen z’n debuut op Blu-ray maakt, zet niet alleen de prestaties van de Britse atleten in 1924 in Parijs weer voor heel even in de bloempetjes, maar ook de beste film die ooit over de Olympics is gemaakt, want Chariots Of Fire is zoveel meer dan het verhaal over twee atleten die tegen beter weten in hun doel wilden bereiken. Het is het portret van een klassenmaatschappij, van een wereld die gedomineerd wordt door fanatieke geloofsovertuigingen en rigide verdedigers van ouderwetse principes, maar gelukkig ook van jongemannen met een droom voor wie geen enkele inspanning te groot is om het beoogde doel te bereiken. En laat dan de finale van Chariots Of Fire gerust heroïsch en triomfantelijk zijn met flink wat patriottisme en bombastische sentiment, want dat hebben ze net zoals elke atleet in Londen anno 2012 verdient, de winnaars, maar ook de verliezers, al was het maar omdat ze via hun inzet een hoger doel in het zonnetje zetten.
 

 

Chariots Of Fire is een breed opgezet kostuumdrama met een zeer uitgebreide cast en regisseur Hugh Hudson neemt in net iets minder dan 2 uur ruim de tijd om het tijdskader te situeren en typische culturele en maatschappelijke eigenaardigheden uit die periode onder de aandacht te brengen. Desondanks gaat de film in se over twee mannen, twee atleten die de wereld en hun directe Amerikaanse concurrenten verbazen door op de Olympische Spelen in Parijs een topprestatie neer ter zetten waardoor ze het goud mee naar huis mogen nemen. Eric Liddell en Harold Abrahams waren nochtans mannen die uit zeer verschillend hout gesneden waren. Liddell was protestant predikant van de Church of Scotland en voorbestemd om als missionaris in China aan de slag te gaan. Hij noemde zijn sportieve gave een geschenk van God dat hij niet mocht verwaarlozen, maar tegelijk gebruikte hij z’n bekendheid om de band tussen z’n bewonderaars en de kerk aan te halen. Harold Abrahams was een telg uit een joodse familie. Z’n vader, ingeweken uit Litouwen, was een gerenommeerd geldfinancier op de Londense beurs die over de nodige middelen beschikte om z’n zoon aan de universiteit van Cambridge rechten te laten studeren. De Schot liep voor God, de joodse Engelsman om af te rekenen met het antisemitisme en de vooroordelen in zijn omgeving.
 

 

Eind jaren 10 was Liddell een fenomeen in Schotland. Van oorsprong was hij rugbyspeler, maar toen bleek dat hij een goede loper was, ging hij zich toeleggen op de middellange afstand en won elke wedstrijd. In Cambridge wilde Abrahams graag zo snel kunnen lopen als Liddell en liefst sneller. Toen ze tegen elkaar uitkwamen in het begin van de jaren 20 bleek Liddell te sterk voor z’n jongere en joodse tegenstander, maar Harold gaf de moed niet op, hij engageerde een professionele trainer en specialiseerde zit in de korte disciplines 100 en 200 m waardoor hij uit het vaarwater bleef van Liddell die vooral sterk was op de langere afstanden. In Parijs in 1924 bleef uiteindelijk een confrontatie tussen beide mannen uit omdat Liddell weigerde om op zondag te lopen. De Britse delegatie weigerde om de Fransen om een gunst te vragen en uiteindelijk ruilde Liddell met een collega en liep de 400 m die hij met gemak won. Abrahams was de snelste op de 100 m, de 200 m en de 4x 100 m estafette (maar in de film komen alleen de 400 m en 200 m aan bod). Hun overwinning was een triomf voor de Engelsen, maar later bleek dat Diddell niet louter om religieuze redenen verstek had laten gaan voor de wedstrijd op zondag. Als nationalistische Schot had hij er problemen mee om onder de Engelse vlag op te treden en zelfs de directe tussenkomst van de Prince of Wales in Parijs kon z’n besluit niet beïnvloeden.
 

 

Chariots Of Fire werd in 1982 bekroond met maar liefst 4 Oscars (beste film, beste scenario, beste muziek en beste kostumering), 2 Bafta Awards, 2 bekroningen in Cannes en een Golden Globe als beste buitenlandse film. Met een budget van naar schatting 5.5 miljoen dollar heeft de film (excl. De dvd-rechten) meer dan het tienvoudige opgebracht en in de voorbije dertig jaar nauwelijks aan populariteit ingeboet, want naast de vrij interessante verhaallijnen en de uitstekende acteerprestaties zijn het vooral de kameraadschap, het doorzettingsvermogen, de sportiviteit, het optimisme, de nationale fierheid en de nauwelijks ingehouden emotie die het succes blijvend verzekerd hebben. Bovendien is er de unieke, maar verguisde score van Vangelis die het materiaal op cruciale momenten vleugels geeft, waarvoor hij in Hollywood terecht werd in de bloemetjes gezet. Z’n composities passen even perfect bij Chariots Of Fire als die van Anton Karas bij The Third Man (1949), die van Mikis Theodorakis bij Zorba De Griek (1964) of die van Lennie Hayton bij Singin’ In The Rain (1952).
 

 

Voor de rest is Chariots Of Fire een kostuumdrama in grote stijl, waarvoor kosten noch moeite gespaard zijn en waarvoor de grootste authenticiteit is nagestreefd. De opnamen van de Schotse hooglanden zijn prachtig, maar dat geldt evenzeer voor de opnamen van Cambridge en de olympische site in Parijs anno 1924. De opnamen van de atleten – bijna altijd in slow motion – moeten niet onderdoen voor echte opnamen in Londen anno 2012 en met de muziek van Vangelis als soundtrack krijgt het materiaal een evocatieve en nostalgische tint. Mooiste scène is beslist die waarin Harold Abraham een loopwedstrijd verliest tegen Eric Liddle, een fragment waarin vreugde en ontgoocheling elkaar ontmoeten. Maar de strandscène met het hoofdmotief van Vangelis’ Chariots Of Fire (nummer 1 in de Billboard top 100) is wellicht de scène die de meeste mensen zich uit deze film herinneren en het is niet toevallig dat de organisatoren van de Olympische Spelen in Londen besloten om precies die scène te gebruiken voor een sketch met Mr. Bean tijdens de openingsplechtigheid.
 

 

Noch Ben Cross (H. Abrahams), noch Ian Chareson (Eric Liddell) zijn sportmannen, maar het zijn wel allebei geslaagde acteurs, want de manier waarop ze acteren tijdens de sprintscènes is zonder meer indrukwekkend. Ian Holm (Lord Of War, 2005; The Day After Tomorrow, 2004), die u straks in het tweeluik The Hobbit van Peter Jackson aan het werk kan zien, kruipt in de huid van coach Sam Mussabini die elke scène domineert waarin hij optreedt. In één van de mooiste zien we hoe hij na Abrahams overwinning z’n hoed kapotmaakt en vervolgens op het hotelbed gaat zitten en lacht terwijl hij mijn zoon! prevelt. Voorts herkent u beslist John Gielgud (The Portrait Of A Lady, 1996) als de directeur van het Cambridge-college, Brad Davis (Querelle, 1982) als de Amerikaanse atleet Jackson Scholtz en hopelijk ook Nicholas Farell (The Iron Lady, 2011) als Abrahams beste vriend Aubrey.
 

Het beeld is altijd scherp en de kleuren zijn meestal realistisch en fel, maar dat deze film een paar decennia op de teller heeft staan is er wel aan te zien in de buitenscènes die lichtjes verbleekt zijn en de lichte mate van korrelvorming op andere momenten. Maar voor de release is de film grondig onder handen genomen waardoor ongerechtigheden en andere beschadigingen helemaal zijn weggehaald. De soundtrack staat in 2.0, maar dat belet niet dat de composities van Vangelis een belangrijke plaats krijgen in de film. Tel daarbij de talloze effecten die de componist heeft ingebouwd en de regelmatige terugkeer van de titelmelodie en dan ziet Chariots of Fire er soms een beetje uit als één lange clip op de muziek van Vangelis.

Geen

 

 

Ja Chariots Of Fire is bombastisch, heroïsch, nostalgisch, patriottisch en bij momenten sentimenteel en roerend, en dat was precies de intentie van de regisseur en het publiek en de Oscar-jury vielen voor deze film als één blok. Dertig jaar later zit er wellicht wat stof op het verhaal en op de muziek, maar Chariots Of Fire blijft ondanks de harde kritiek één van de opmerkelijkste films uit het laatste kwart van de vorige eeuw.