FILM
De Aardman-studio's hebben de voorbij kwarteeuw een stevige reputatie opgebouwd als dé autoriteit op het vlak van stop-motionanimatie. Maar, onder druk van de stijgende vraag naar CGI-films, richtten ze enkele jaren geleden een tak op die zich bezighoudt met computeranimatie. Hun eerste worp - Flushed Away - deed het echter niet goed aan de bioscoopkassa's en zorgde er zelfs voor dat de distributiedeal met Dreamworks voor Aardman-producties werd opgeblazen. Gelukkig vond Aardman een tijdje geleden een nieuw onderdak bij Sony Pictures. De eerste samenwerking tussen de twee is Arthur Christmas, dat toepasselijk in de kerstperiode van 2011 de bioscoopzalen haalde. En even leek de geschiedenis zich te herhalen, want ook deze prent voldeed niet aan de box-officeverwachtingen. Maar dat is onterecht, want hoewel een nivellerende Amerikaanse invloed in het eindproduct zichtbaar is, bevat Arthur Christmas voldoende gekke Britse humor om die typische Aardman-eigenheid niet volledig te verliezen.

Het titelpersonage is de jongste zoon van de Kerstman, wiens voornaamste taak het is om de brieven van kinderen te beantwoorden. In tegensteling tot zijn broer Steve, die hoopt snel tot Kerstman te promoveren nu zijn vader de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, investeert Arthur écht in het levend houden van de tradities van het kerstfeest. Dat wordt overduidelijk wanneer na een lange kerstnacht blijkt dat de elfjes vergeten zijn om één cadeautje af te leveren. Steve noemt dat een statisch verwaarloosbaar foutje, maar Arthur staat erop dat het meisje in kwestie haar roze fiets onder de kerstboom vindt. Samen met zijn licht anarchistische grootvader haalt hij de oude kerstslee en de rendieren van stal en gaat op pad om het cadeautje te bezorgen voor het daglicht wordt. Als Steve erachter komt, wordt hij woedend, want de actie van Arthur kon wel eens opgemerkt worden, waardoor de enigmatische magie van Kerstmis verbroken zou worden voor de wereldbevolking.

Films over Kerstmis zijn al decennialang schering en inslag in de decemberperiode en blinken doorgaans uit in een eenheidsworstvisie op het feest: 'familie is het grootste cadeau' en 'wie goed is, krijgt lekkers' en meer van dat soort gemeenplaatsen. Arthur Christmas ontsnapt daar niet volledig aan. Ook hier wordt het familiale aspect centraal geplaatst en ook hier is de erkenning van de bijzondere vaardigheden van de zonderling in het gezin de voornaamste levensles. Een overdaad qua originaliteit kan je de prent bijgevolg niet toeschrijven: Arthur Christmas kleurt keurig tussen de lijntjes en wil vooral niemand tegen het hoofd stoten. Maar de film vervalt nooit in zeemzoetigheid en dat is in dit soort films altijd een meerwaarde.

Ook knap is het design van de personages. Aardman kan op dat vlak zijn klei-animatieroots nooit verbergen. Vooral de opvallende neuzen van de kerstfamilie geven de personages een unieke look. De parallellen met stop-motionwerk zijn wel minder evident dan in Flushed Away. Deze prent oogt veel 'cleaner' (hoewel dat ook een gevolg is van de 'traditie versus moderniteit'-verhaallijn die als een rode draad door de prent loopt) en mist daardoor deels de warmte die andere producties van de studio wel bezitten. Gelukkig wordt dat ruilmschoots goedgemaakt door de karakterisering van de personages en de daaruit resulterende humor. Ja, Arthur (een enthousiaste James McAvoy) is niet meer of minder dan de typische, naïeve outsider die als enige de essentie van Kerstmis vat, maar de makers nemen hem serieus als karakter, waardoor hij de kijker overtuigt als protagonist. Voorts valt vooral de grootvader op (de altijd hilarische Bill Nighy), dankzij zijn anarchistische trekjes. Bryony (Ashley Jensen), een van de elfjes, is eveneens bedoeld als komische sidekick, maar zij werkt te vaak op de zenuwen. Dat kan je dan weer niet zeggen van de Kerstman en Steve, hoewel zij vooral de ernstigere, gecontroleerde kant van het verhaal belichamen. Dat ze toch een indruk achterlaten, kunnen we toeschrijven aan de stemmencast: met Hugh Laurie als Steve en Jim Broadbent als de Kerstman. Over de hele lijn is de (grotendeels Britse) cast overigens perfect gekozen.

Haalt Arthur Christmas het niveau van de stop-motionanimaties van Aardman? Nee. Daarvoor krijgen cineaste Sarah Smith en haar team te weinig kansen om los te breken uit de conventies die nu eenmaal horen bij een kerstfilm die ook een Amerikaans publiek moet kunnen bekoren. Maar het is wel een verhaal dat goed verteld wordt, met een heldere centrale boodschap en personages die misschien niet altijd even origineel zijn, maar voldoende (Brits) flegma hebben om je mee te nemen op een ritje in de kerstslee. Meer moet dat soms niet zijn.

BEELD EN GELUID
Je moet al serieus je best doen om een CGI-film een slechte beeldtransfer toe te kennen. Op de beeldkwaliteit van Arthur Christmas is dan ook nagenoeg niets aan te merken. Heldere kleuren, scherpe details en een uitstekend contrast zorgen voor een aangename kijkervaring. Ook de soundtrack is dik in orde. De achterste boxen worden minder aan het werk gezet dan je zou verwachten, maar de mix van geluiden is meer dan bevredigend, al zou een beter gebruik van de subwoofer het audiospoor wat meer dimensie hebben gegeven.

EXTRA'S
Zowel de kwaliteit als de kwantiteit van de extra's laat jammer genoeg te wensen over. Veel van de items in de bonussectie zijn immers gladde promotionele featurettes. The Christmas Family Tree (10 min.) focust op de centrale familie en de acteurs die de stemmen van het kerstgezin vertolken. Santa's Soldiers (9 min.) geeft dan weer een overzicht van de elfjes in de film en hun functie. Veel van het materiaal uit de twee vorige featurettes vinden we terug in de making-of Un-Wrapping Arthur Christmas (13 min.). Iets inzichtelijker maar nog steeds te gepolijst zijn de Progression Reels (13 min.), waarin de ontwikkeling van enkele personages en verhaallijnen uit de doeken wordt gedaan. Maar de Oscar voor meest nutteloze extra van het jaar gaat nu al naar de Justin Bieber-video Santa Claus is coming to Town (3 min.) die zowaar vergezeld wordt door een minimaking-of!

CONCLUSIE
Arthur Christmas is een redelijk conventionele kerstfilm met een voorspelbare boodschap, maar bezit genoeg aanstekelijke Britse humor om toch (net) los te breken uit de middelmatigheid. Vooral de interactie tussen het titelpersonage en zijn grootvader is memorabel en emotioneel treffend. Beeld en geluid halen een hoog niveau op deze release, maar de bonussectie had uitgebreider mogen zijn.