DOCUMENTAIRE
Reporter Mads Brügger is het verhaal ter ore gekomen dat hij bij schimmige firmaatjes gemakkelijk aan een vals diplomatisch paspoort kan geraken. Hij heeft daarom het plan opgevat om undercover te gaan en te kijken of hij er uiteindelijk in zal slagen om met een diplomatenkoffertje vol bloeddiamanten het land te verlaten. Ieder zijn hobby, natuurlijk. Gewoon voor de lol, om te zien of het mogelijk is. Hij zal gedacht hebben dat als de Schalkse Ruiters in de cockpit van een vliegtuig in Zaventem geraken, dat fluitend het land uitlopen met een diplomatenkoffertje vol edelstenen een koud kunstje is.

Zijn doelwit is de Centraal-Afrikaanse Republiek, een land dat zelfs geen failed state kan genoemd worden omdat er nooit enige sprake is geweest van een centraal bestuur. Na het verdrijven van de kannibalistische president Bokassa heeft de éne na de andere dictator de touwtjes in handen gehad, en de hoofdstad Bangui wordt nu geleid door François Bozizé, daarbij gesteund door een handjevol militairen waarbij het verschil tussen reguliere militie en huurling niet altijd even duidelijk is (zeg maar onbestaande). De Fransen en Chinezen plunderen het land leeg van de aanwezige rijkdommen, waaronder uranium, maar wat Mads interesseert is dat het land ook rijk is aan diamanten. Onder de valse naam Mads Cortzen presenteert hij zich als diplomaat, en na enkele omzwervingen valt hij in de klauwen van een zekere Willem Tijssen, die hem desgewenst wel aan (valse) consulpapieren kan helpen, waarbij hij consul zou worden voor Liberia, een land waar het al even slecht gesteld is met corruptie.

Soit. Mads "Cortzen" betaalt hopen smeergeld aan tal van overheidsfunctionarissen, maar om écht tot diplomaat te worden verheven ontbreekt nog de handtekening van de presidente van Liberia, de al even corrupte Ellen Johnson. Cortzen neemt echter de vlucht vooruit en werkt zich in de kijker met de belofte om een luciferfabriek in Bangui neer te poten, alhoewel lucifers voor 90 % geïmporteerd worden uit Kameroen. Hij begint ook zijn weg te beboteren door overal "envelopes of happiness" uit te delen - of beter, te laten uitdelen, want als smetteloze diplomaat mag hij uiteraard niet geassocieerd worden met het smeergeld dat hij uitbetaalt. Plots lopen er allerlei overheidsfunctionarissen zijn deur plat die ook een deel van de koek willen. Daarnaast maakt Cortzen contact met allerlei andere "diplomaten" die net als hij over vervalste papieren beschikken, en hem uit puur altruïsme nog wat tips geven hoe hij de lokale bevolking het meest efficiënt een poot kan uitvijzen. Eén van zijn contacten is een zekere Monsieur Gilbert, die banden heeft met een islamitische militie en die met behulp van wat je niet anders kan omschrijven dan slavenarbeid bloeddiamanten uit een mijn weet te onttrekken. De twee stellen een contractje op waarbij Cortzen in ruil voor tien miljoen van de lokale franken de hand kan leggen op bloeddiamanten.

Intussen heeft Cortzen wel door dat die gewiekste Hollander Tijssen hem in het zak heeft gezet, want zijn accreditatie als diplomaat komt maar niet door. Hij krijgt dan ook de suggestie om de diamanten naar het buitenland te smokkelen op zijn lijf, waarmee vooral bedoeld wordt: in zijn lijf. Een voormalig lid van het Vreemdelingenlegioen die als informant voor Cortzen diende, en die zich heeft opgewerkt tot hoofd van de staatsveiligheid, wordt vermoord, en het wordt Cortzen te heet onder de voeten. Hij besluit dan maar om zonder diamanten het land te verlaten.

En dan krijgt hij als een donderslag bij heldere hemel te horen dat hij voor Liberia is benoemd tot ambassadeur in de Centraal-Afrikaanse Republiek!

"If you do it in the way we set you up to do it, you will have a very high probability of success. If you do it any other way, the best that you can hope for is to be arrested and go to jail and lose everything you got. That's the best you can hope for. The worst you can hope for, is that you end up dead in a ditch in Africa."

Het minste wat je van Mads Brügger kan zeggen is dat hij een gigantisch paar ballen aan zijn lijf heeft. Okee, hij hangt de neokoloniaal uit, maar uiteraard liegt hij om bestwil, net om dit soort praktijken aan de kaak te stellen. De manier waarop hij zijn rol van diplomaat speelt en voortdurend aftast wie er precies wie in het ootje kan nemen, doet een beetje denken aan het typetje Borat van Sacha Baron Cohen. Dit is echter geen komedie maar bittere ernst, en toont spijtig genoeg aan dat bepaalde Afrikaanse staten één bodemloos vat zijn, waar al de rijkdom in de handen van de meest corrupte bureaucraten verdwijnt, terwijl de gewone bevolking ploetert en geen meter verder komt. Het dient daarbij gezegd dat de bewoners van de Centraal-Afrikaanse Republiek maar hopeloos corrupt zijn gewórden omdat de voormalige Franse koloniale bezetter de weg daarnaartoe heeft geplaveid. Nu nog krijgen corrupte politici in het land blijkbaar met veel gemak politiek asiel in Frankrijk, ongeacht hoeveel bloed er aan hun handen kleeft. Ook zien we in deze reportage hoe "diplomatisch personeel" van "beschaafde" landen als Italië, Groot-Brittanië - en ja, ook België wordt genoemd - het land kaalplunderen zonder dat er een haan naar kraait. Qua mensenrechten is het inmiddels pover gesteld met het land. Volgens het vakblad The Economist staat het land op de 165ste plaats van 167 wat betreft democratische verworvenheden. Alleen Congo en Noord-Korea doen het nog slechter, maar blijkbaar is het tegenwoordig zelfs beter toeven in Syrië!

Filmmaker Mads Brügger laat intussen collega-guerillajournalisten als Michael Moore verbleken als bange jochies die bang zijn om spraakmakende journalistiek te bedrijven. Toegegeven, Brügger heeft zelf de wetten van het fatsoenlijke overschreden door bijvoorbeeld zelf een diplomatiek paspoort te "kopen", maar zonder hem zouden we niet weten dat zulks mogelijk is. Zakenman Willem Tijssen heeft overigens geprobeerd om de vertoning van deze film op het International Documentary Film Festival Amsterdam te verbieden, en probeerde in Denemarken een proces te voeren omdat hij met een verborgen camera werd gefilmd. Brügger heeft bovendien ook geen vrienden gemaakt in Liberia, dat met de billen bloot staat, is het niet omwille van corruptie, dan wel om verregaande incompetentie. De man heeft intussen nog meer guerilla-documentaires op zijn naam staan, onder andere één waarin hij de verdachte omstandigheden van VN-secretaris-generaal Dag Hammarskjöld tegen het licht houdt.

Hoe dan ook, mission accomplished, zullen we maar zeggen.

BEELD EN GELUID
Het is moeilijk om de beeld-en geluidskwaliteit van deze schijf te beoordelen. Objectief is het natuurlijk zeer slecht, maar Mads Brügger heeft veelvuldig gebruik moeten maken van verborgen camera's en dasspeldmicrofoons. Met zijn nuchtere voice-over vertelt hij tussendoor zijn wedervaren en beschrijft hij zeer helder hoe de Afrikaanse politiek in elkaar zit.

EXTRA'S
Enige extra is een trailer (1:13).

CONCLUSIE
Moesten we niet zeker zijn van het tegendeel, we zouden gaan denken dat we naar een mockumentary zitten te kijken waarin Afrikaanse operetteregimes in worden gepersifleerd. Helaas voor de lokale bevolking is het getoonde hier bittere ernst.