:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> ENCOUNTERS AT THE END OF THE WORLD
ENCOUNTERS AT THE END OF THE WORLD
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2015-07-07
DOCUMENTAIRE
Op uitnodiging van een Amerikaanse wetenschappelijke stichting, reist regisseur Werner Herzog naar Antarctica om er een documentairefilm te maken. Ik had ze op voorhand verwittigd dat ik geen film over pinguïns wilde maken, zegt hij in het commentaar, maar uiteindelijk zal hij die er wel instoppen, al gaat het om een pinguïn die schijnbaar het noorden (!) kwijt is en in de richting van de 70 km verderop gelegen bergketens loopt in plaats naar zee zoals z’n collega’s. Hij rent een gewisse dood te gemoet, is Herzogs droge commentaar, want van een wetenschapper heeft hij gehoord dat je zo’n beest best wel terug kan brengen naar de broedplaats, maar dat het met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid meteen weer dezelfde richting kiest. Het is maar één van de vele grapjes die Werner Herzog in Encounters At The End Of The World stopt, maar het getuigt van zijn zin voor humor en een perfecte gevoel voor timing.

 

Herzogs interesse voor Antarctica werd gewekt door beeldmateriaal van cameraman Henry Kaiser over het leven onder het ijs van de Rosszee, een immense wateroppervlakte ter grootte van Texas, die in de winter dichtvriest en waarop vrachtvliegtuigen kunnen landen, want de ijsmassa is dan ongeveer 2 meter dik. Die toestellen bevoorraden er de Amerikaanse McMurno-basis, waar wetenschappelijk onderzoek over de zuidpool wordt verricht, maar ook over de opwarming van de aarde, en uiteraard zijn er ook andere belangen, want toevallig staat het ministerie van defensie in voor de veiligheid en de infrastructuur. Maar Herzog is er uitgenodigd om een portret te maken over het leven van de wetenschappers tijdens hun zomerverblijf op Antarctica (van oktober tot februari), want dan is de temperatuur er hoog genoeg om op het terrein activiteiten te ontplooien. We maken er met andere woorden kennis met de crew, een verzameling intellectuelen en medewerkers die vaak een goed betaalde baan en een aangename werkomgeving hebben ingeruild voor een verblijf in de barre kou van Antarctica. Zo is de chauffeur van de 30 ton wegende autobus een voormalig bankier, een andere medewerker is ooit werkzaam geweest als filosoof en een vrouwelijke onderzoekster, die zich een wereldreiziger noemt, heeft in haar leven verschillende keren van gelift tussen de States en Zuid-Amerika, en tussen Noord- en Midden-Afrika. Allemaal hebben ze één ding gemeen: ze houden van stilte en rust en die zijn er in overvloed op Antarctica…

 

Herzog brengt een bezoek aan een buitenpost van McMurno waar wetenschappers het gedrag van zeeleeuwen bestuderen. Men onderzoekt er hoe de dieren erin slagen om in de barre omstandigheden te overleven, want tijdens de zoogperiode verliezen de wijfjes tot 40 procent van hun gewicht, terwijl ze daar schijnbaar geen moeite mee hebben. Onder het ijs maakt z’n geluidsman er wondermooie opnamen van het geluid van de dieren. Het klinkt een beetje zoals Pink Floyd, zegt een medewerkster, maar eigenlijk klinkt het als fluitende en piepende drones, zoals geen enkele elektronicamagiër ze tevoorschijn kan toveren: hemels mooi en onaards. En de beestjes schijnt de aanwezigheid van mensen niet te storen, want ze laten zich vrij makkelijk onderzoeken, al trekt men ze voor de veiligheid wel een zak over de kop, want zeehonden kunnen ferme beetwonden veroorzaken als ze boos worden.

 

Antarctica is voor de meesten onder ons een oneindige sneeuwvlakte, maar in werkelijkheid is er sprake van een zeer geaccidenteerd landschap, want het is ook een land van bergketens, die in sommige vallen tot meer dan 3800 meter uit de zee omhoogrijzen. Herzog bezoekt er een actieve vulkaan. Vanop de rand kan je de hete magna zien bewegen en langs de flanken zijn sneeuwschoorstenen ontstaan waarlangs stoom en giftige dampen ontsnappen. Tijdens de opname is de regisseur er getuige van een ontploffing, maar gelukkig worden er geen bommen de lucht in gekatapulteerd. Als dat gebeurt moet je vooral niet wegrennen of ineen duiken, zegt een vulkanoloog, je moet de baan van de bommen volgen en opzij springen. Maar gelukkig blijft het bij één explosie zonder wegvliegend gesteente of magna.

 

Hoewel het onderwater -2 graden is, is er wel degelijk leven in de Rosszee. Vissen zijn er eerder zeldzaam, maar zeesterren en kokkels zijn er in overvloed aanwezig, en zelfs koralen van de meest diverse kleuren gedijen er uitstekend. Voor zeeleeuwen is het een paradijs op aarde, want natuurlijke vijanden hebben ze er nauwelijks en tegen de bittere kou hebben ze een dikke vetlaag ontwikkeld. De onderwateropnamen zijn prachtig en indrukwekkend, evenals de tocht door één van de sneeuwschoorstenen, een wonderbaarlijke afdaling in al even wonderbaarlijke ijswereld. Verderop, op de top van een berg, staat een ander soort onderzoekscentrum. Men bestudeert er nutrino’s, elektrisch ongeladen subatomaire elementaire deeltjes die zich wegens hun specifieke eigenschappen ongehinderd door elk soort materiaal kunnen bewegen. Ze blijken essentieel te zijn om het ontstaan van het universum te verklaren en ze worden door onze zon met miljarden tegelijk uitgestoten. Volgens een specialist op Wikipedia, heb je een blok lood met een dikte van 1 lichtjaar (circa 9,5 biljoen km) nodig om de helft van de neutrino’s tegen te houden die erdoorheen gaan.

 

Een reis naar een dergelijk gebied, grotendeels ongeschonden en leeg, zet een man als Werner Herzog aan om te filosoferen over de aarde en de mens. Waarom willen we per se alles in kaart brengen, elke plekje kennen en geen plek op aarde ongerept laten?, vraagt hij zich af. En als hij luistert naar de wetenschappers die hem vertellen over de invloed van Antarctica op het klimaat in de rest van de wereld en over de ingrijpende invloed van die wereld op Antarctica, dan wordt hij lichtjes pessimistisch, want ook in het zuiden kalft het ijs jaar na jaar af. Sommige van die wegdrijvende ijsvlakten bevatten zoveel water, zegt een specialist, dat je de Nijl 75 jaar lang van water zou kunnen voorzien. Het moet invloed hebben op de mens en z’n omgeving, redeneert Herzog, maar wat wordt er van de aarde als wij allemaal verdwenen zijn, net zoals de dinosauriërs?...

 
BEELD EN GELUID
Veel kleur is er niet in deze documentaire tenzij in de shelters van de wetenschappers en uiteraard onder het wateropperval. Voor de rest is er heel veel wit, wit en wit. Het materiaal is scherp en gedetailleerd en van ongerechtigheden is geen sprake. De geluidstrack is evenwel veelzijdig, want ondanks de stilte is er wel degelijk geluid op Antarctica, want het ijs kraakt en kreunt en de zeehonden zorgen voor een wondermooie symfonie tijdens hun uitgebreide foerageerronde in zee. Voor de soundtrack is rustige muziek gecomponeerd die wordt aangevuld met blanke stemmen à la Les Voix Bulgares en sonore geluiden uit een opera van de Russische componist Alexander Sedov. Op zich wondermooi.

 
EXTRA’S
In Jonathan Demme Interviews Werner Herzog (67 min.) op disk 2, verneemt u alles over de documentaire, maar ook over de andere films van de regisseur. Heel apart is het fragment waarin de brief van Roger Ebert aan Werner Herzog wordt voorgelezen. De documentaire is nl. opgedragen aan de Amerikaanse filmcriticus, maar Herzog heeft de lovende brief nooit publiek gemaakt. Dat deed Ebert wél via z’n website. Voorts is er het Interview Dive Locker (18 min.) over de onderwateropnamen, het grappige Guitars in Antarctica (20 min.), het live-optreden van 2 wetenschappers op het dak van één van hun barakken, helemaal in de stijl van The Beatles at EMI (grapje) en verwijderde opnamen van de Ice Wall (15 min.).
 
CONCLUSIE
Encounters At The End Of The World is geen typische natuurdocumentaire, want met de eigenzinnig, maar tegelijk veelzijdige Werner Herzog aan het stuur, wordt een dergelijke film een unieke belevenis.




cover




Studio: Dutch FilmWorks

Regie: Werner Herzog
Met: Werner Herzog, Scott Rowland, Stefan Pashov, Doug MAcAyeal, Ryan Andrew Evans, Kevin Emery, Olav T. Oftedal, Regina Eisert, David R. Pacheco Jr., Samuel S. Bowser, Jan Pawlowski, William Jirsa, Karen Joyce, Libor Zicha, Ashrita Eurman

Film:
8/10

Extra's:
7/10

Geluid:
8,5/10

Beeld:
8/10


Regio:
2

Genre:
Documentaire

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
2007

Leeftijd:
6

Speelduur:
100 min.

Type DVD:
SS-DL

Barcode:
8715664071519


Beeldformaat:
1.78:1 anamorf PAL

Geluid:
Engels Dolby Digital 5.1


Ondertitels:
Nederlands
Extra's:
Jonathan Demme Interview met Werner Herzog (67 min.)
Interview Dive Locker (18 min.)
Guitars in Antarctica (20 min.)
• Ice Wall (15 min.)

Andere recente releases van deze maatschappij