FILM
In en vlak voor 1997 hadden de grootste rampen de aarde al geteisterd. Voor de tweede maal vielen er dinosaurussen mensen aan en liep er zelfs een in een kuststadje een T-rex een tijdje vrij rond, zichzelf tegoed doend aan de noodzakelijke hoeveelheid verse proteïnen. Uit het niets dook er plots een vulkaan op in het centrum van Los Angeles. Het midwesten van de Verenigde Staten werd opgeschrikt door een onverklaarbare reeks tornado's. En een bende nare aliens schoot in hun gigantische, allesbestendige schotels de hoofdsteden van de wereld aan frut. En er werd voorspeld dat niet één, maar twee vreselijke meteorieten de aarde zouden opblazen binnen het jaar? En nochtans was er van de opwarming van de aarde nog geen sprake.



De grootste ramp zou echter de Verenigde Staten treffen in 1997: Mr. Bean (Rowan Atkinson) krijgt een paspoort! Bovendien houden de Engelsen altijd wel van een geintje als ze de Amerikanen er een poot mee kunnen uitdraaien, en "doctor" Bean wordt daarom als kunstexpert opgetrommeld die in Los Angeles een reeks lezingen mag geven ter gelegenheid van de aankoop door een ijzervretende generaal Newton (Burt Reynolds) van The Whistler's Mother, een transactie waarbij 50 zuurverdiende miljoenen van de Amerikaanse belastingbetaler naar het Musée d'Orsay werden overgedragen, om het schilderij toch maar in Amerikaanse handen te krijgen. De Amerikanen weten nog niet hoe erg ze met deze deal gesnut zijn totdat het te laat is. Conservator David Langley (Peter MacNichol, tegenwoordig bekend als Tom Lennox uit 24) heeft dan ook nog eens een lumineus idee: hij stelt voor dat doctor Bean tijdens zijn sabattical bij hem in de familie intrekt, kwestie van met de verlichte geest elke avond een potje te kunnen batteren over de hedendaagse invloeden van het postmodernisme. Na eerder de luchthaven op stelten te hebben gezet wordt die optie in familekring al hoe langer hoe minder populair. Vrouwtje Alison (Pamela Reed) en moeilijk opvoedbare puberdochter Jennifer (Tricia Vessey) zien de komst van de in hen ogen lichtelijk excentrieke Brit niet echt zitten; alleen zoontje Kevin (Andrew Lawrence) kan nog redelijk met Bean om, vooral als hij opgegooide M&M's in de vlucht kan opvangen in zijn mond. Directuer George Grierson (Harris Yulin) vindt Bean ook een ietsiepietsie abnormaal, maar per slot van rekening, als er iets, maar dan ook het minste gaat, is het de kop van Langley die gaat rollen.



Maar terwijl doctor Bean even in een onbewaakt ogenblik bij de vers gearriveerde Whistler's Mother mag blijven, voltrekt zich de ramp die we al lang hadden zien aankomen: Bean maakt eerst het schilderij vuil door er op te niezen, wil het vervolgens afvegen met zijn zakdoek, maar zijn pen is opengesprongen... en op de duur zit hij met bijtende middelen op het doek. Om een lang verhaal kort te maken: de Whistler's Mother is onherstelbaar beschadigd. Alleen David en Bean weten van de malversaties, en zijn erop aangewezen om voor de officiële onthuldiging een oplossing voor een ogenschijnlijk onoplosbaar probleem uit de mouw te schudden. David neemt de in die situatie meest logische beslissing en drinkt zich lazarus, maar Bean krijgt de zaak toch weer op orde... min of meer toch, want zijn taak als kunstenexpert in de Verenigde States is nog verre van over.

Zoals u reeds in de bespreking van The Mr. Bean Collection kon lezen, is Bean beslist het meest bejubelde typetje dat uit de koker van Rowan Atkinson kwam, zeker beter dan zijn Blackadder-creaties, Johnny English en bijrollen in films als Rat Race en Four Weddings And A Funeral. Niet zozeer Rowan Atkinson is grappig ("lelijk" is een nauwkeurigere omschrijving), maar zijn zelfgecreëerd typetje, een mengeling van een klein antipathiek en stijfburgerlijk mannetje die altijd de zaak naar zijn hand wil zetten, en een kind met een verstandelijk vermogen van hoogstens 8 jaar, is zijn grote succesnummer. De filmpjes uit The Mr. Bean Collection zijn tijdloze klassiekers geworden, alhoewel deze toch nog niet helemaal bij de Amerikaanse meerwaardezoeker waren doorgedrongen.



Vandaar dat regisseur Mel Smith probeerde met deze "ultieme rampenfilm" in één klap twee vliegen te vangen: Bean naambekendheid geven in de States en tegelijkertijd het "oude publiek" van het eerste uur nog eens op een extra overdosis capriolen van Bean trakteren, nadat Rowan Atkinson had besloten om zijn typetje definitief in de kleerkast te hangen, tussen de negenennegentig andere, exact identieke vooroorlogse vestjes. Enkele van de visual jokes zijn dan ook rechtstreeks uit de Engelse reeks geplukt: de scène met het kotszakje komt uit de aflevering 6. Mr. Bean Rides Again, en het in slaap vallen in het museum is een fysieke herhaling van het nummertje dat hij in aflevring 1. Mr. Bean tentoon spreide. We leren overigens uit de verwijderde scènes dat ook de infameuze kalkoen-op-het-hoofd scène aanwezig was in de oorspronkelijke versie uit aflevering 7. Merry Christmas, Mr. Bean. Deze grappen zijn vooral gericht op het Amerikaanse publiek die deze nog niet zou kennen, en desondanks bevat Bean nog méér dan voldoende nieuw humoristisch materiaal om de film te kunnen dragen, ook voor een Europees publiek.



Zo weet iedereen die enigszins met Mr. Bean vertrouwd is, dat de Whistler's Mother in de handen van Bean geen lang leven beschoren zal zijn; desondanks blijf je in spanning kijken hoe hij ditmaal weer - goedbedoeld, maar slecht uitgevoerd - zijn reputatie van brokkenmaker alle eer aandoet en het doek om zeep helpt. En Bean heeft draagkracht genoeg voor een - niet al te lange - film. Een transfer van een televisie-typetje naar het grote witte doek is vaak een gok, maar Rowan Atkinson heeft toch op gebied van karakter geen stijlbreuk gepleegd met zijn personage. De enige toegeving is dat de Bean uit de film een klein beetje meer (maar nog niet onnoemelijk veel) dialoog heeft dan in de televisieserie, waarin zijn langste zinsnede waarschijnlijk (grafstem) "I concentrated on trigonometry" (okee, terug gewone stem) was. Beans stuntelige voorkomen, zijn natuurlijke aantrekkingskracht tot ongelukken en zijn gedateerde garderobe zijn misschien stereotiepen, maar het is zijn handelsmerk, en hij is er verdraaid goed in. Eén van zijn co-sterren noemt Atkinson in de extra's "de Charlie Chaplin van zijn tijd". Het is misschien iets te veel eer, maar het Bean-typetje is met verdraaid veel kennis van zaken en hommage aan de komieken van weleer gemaakt. Scenario-gewijs stelt de film inderdaad niet te veel voor, en is het een aaneenschakeling van kolder-situatiehumor, maar met de Britse flair die Bean zo typeert, wordt de culturele onkunde van de gemiddelde Amerikaan tussendoor eens mild maar kordaat op de hak genomen. En zo lusten we er wel meer. Bean is dus één van de betere comedy's van de afgelopen jaren.



BEELD EN GELUID
Omdat er een tweede Bean-film in aantocht is, vond Universal dat de tijd rijp was geworden om de oude Polygram-versie terug van onder het stof te halen en een oppoetsbeurt te geven. Niet dat er veel is opgepoetst: volgens mij lijken de verschillen met de oude versie op gebied van beeld en geluid minimaal. De beeldkwaliteit is aanvaardbaar, maar een messcherp beeld moet u niet verwachten, en "korzelig" is eerder de eerste associatie die in me opkomt. Er is matige tot soms veel ruis te bespeuren, occasioneel ook nog een klein compressie-artefact. Het geluid is een groter zorgenkindje: de dialogen zijn relatief gezien veel te stil opgenomen ten opzichte van de muziek en de geluidseffecten. Als ik zou mogen gokken, ik zou zeggen dat men van een 2.0-geluid op redelijk artificiële manier een 5.1-track in elkaar heeft gedraaid. Bovendien is de layer change niet echt vlotjes te noemen.



EXTRA'S
Naast de onvermijdelijke sneak peek voor Atkinsons nieuwste Bean-project, Mr. Bean's Holiday, volgens hem de laatste keer dat hij Bean speelt (maar dat zei hij de vorige keer ook), vinden we een zeer mooie selectie van 20 minuten aan verwijderde scènes uit de film terug, aan elkaar gepraat door Rowan Atkinson en Mel Smith. Hierin leren we dat de film voor de visie van het testpubliek een stuk langer was, maar dat de regisseurs vonden dat er te weinig vaart in de film zat vooraleer Mr. Bean uiteindelijk in Amerika verzeild geraakt. Hierdoor is jammer genoeg een groot deel van de inleiding verdwenen, waarin ook nog onder meer een scène zat waarin Mr. Bean in zijn mini-Cooper, om een file af te snijden, dóór het befaamde warenhuis Harrod's rijdt; en ook in de capriolen met de Whistler's Mother is een deel ingekort: het stukje bevat onder meer een scène waarin we zien hoe Mr. Bean het schilderij naar een ander lokaal tracht te verhuizen via de dakrand, waarbij het venster dicht slaat.



CONCLUSIE
Bean is alleszins een comedy die niet ingaat tegen de sfeer van de befaamde reeks kortfilms over Mr. Bean, waarin Rowan Atkinson trouw blijft aan zijn eigen typetje. Voor de geluidskwaliteit van deze disc kan ik in eer en geweten geen voldoende uitdelen; de film is een aanrader, maar of u uw oude versie van Bean nu moet vervangen voor deze nieuwe versie, zal grotendeels afhangen van uw nieuwsgierigheid naar de verwijderde scènes.