Deze film maakt deel uit van de negendelige The Powell and Pressburger Collection, waartoe ook nog 49th Parallel, The Life And Death Of Colonel Blimp, A Canterbury Tale, I Know Where I'm Going, The Red Shoes, The Battle Of The River Plate, Ill Met By Moonlight en They're A Weird Mob behoren. Recent verscheen een update van deze boxset die Black Narcissus en Tales Of Hoffman toevoegt aan de collectie.

FILM
Vanaf de memorabele opening – een prachtige Technicolor reis langs de sterren, melkwegen en planeten van het weidse universum – bewijst A Matter Of Life And Death de magische touch te bezitten. Meeslepend in zijn grenzeloze romantiek, indrukwekkend in zijn kleurenbeheersing en beklijvend in zijn fantasie, is de film het perfecte antigif tegen pessimisme. De prent kwam niet verwonderlijk vlak na het einde van de Tweede Wereldoorlog in roulatie, een tijdstip waarop de Britse bevolking een beetje kleur verdiende na vijf zwarte jaren. Michael Powell en Emeric Pressburger schudden bijgevolg de teleurstelling van hun vorige samenwerking monter van zich af, en scheppen met vakmanschap en meesterschap de meest toegankelijke en ontroerende film van hun carrière.



A Matter Of Life And Death verliest geen tijd met exposities, maar gooit de kijker meteen in de actie. We zitten in de laatste week van de oorlog in Europa, maar de vijandelijkheden houden aan. In een brandend vliegtuig, met een dode makker op zijn schoot en zonder parachute in de buurt, meldt squadronleider Peter Carter zijn situatie aan radio-officier June. Hij weet dat de dood niet veraf meer is, maar voelt zich gesterkt door de zoete, meelevende stem van June. Peter springt parachuteloos uit het vliegtuig, maar overleeft de val en ontmoet niet veel later de radio-officier. De twee worden prompt verliefd. Maar ze beseffen niet dat hun geluk wel eens van zeer korte duur kon zijn. De Hemel komt namelijk een zieltje tekort die dag: Peter had zijn val nooit mogen overleven. En Hierboven zijn ze vastbesloten die administratieve fout recht te zetten.

Wanneer een gezant van de Hemel de squadronleider hiervan op de hoogte stelt, blijft die echter niet bij de pakken zitten. Hij wil zijn pas gevonden geluk met June niet zomaar opgeven en gaat in beroep tegen de beslissing. De Hoogste Machten stemmen in met zijn verzoek en regelen een tribunaal waarin Peter zijn zaak mag pleiten. Als hij dit aan June vertelt, twijfelt ze aan de waarheid van zijn woorden. Een vriend van haar, een gerenommeerde dokter, beweert immers dat aan Peters sporadische acute koppijnen een hersenbeschadiging ten grondslag ligt, die hem levendige visioenen inprent. Simultaan gaan vervolgens het tribunaal en een hersenoperatie bij Peter van start. De inzet van beide is echter dezelfde: een kwestie van leven of dood.

Het script dat Powell en Pressburger voor A Matter Of Life And Death schreven, is hartverwarmend, grappig, romantisch en relevant. Met ongebreidelde fantasie creëren ze een wereld die realisme en droombeelden verenigt. Zo kneden ze een prent die enerzijds puur escapisme is en anderzijds een catharsis biedt voor de vele slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. De lichtvoetigheid waarvan de cineasten zich bedienen, zorgt ervoor dat de moraal als een subtiele mist doorheen de plot meandert en er niet met de moker wordt ingeramd. De dialogen zijn minder gevat dan we van het schrijversduo gewend zijn, maar ze raken wel de gevoelige spot en blinken uit in sympathie en eenvoud. Overbodige of tempoloze scènes ontbreken bovendien volledig, zodat je vanaf de eerste minuut wordt meegezogen in de maalstroom van de plot en empathie voor de personages een instant feit is.



Maar de klasse van het scenario is maar één factor in het succes van A Matter Of Life And Death. Opvallend is immers eveneens de visuele flair waarmee Powell en Pressburger zowel verhaal als moraal inkleden. De realistische sequenties worden immers in glorieuze Technicolor gefilmd, terwijl de Hemelscènes zich in zwart-wit op het netvlies projecteren. De bedoeling lijkt duidelijk. De makers willen aantonen dat het leven hier op aarde het ware paradijs is, niet de vage droom van een gelukkig hiernamaals, en zeker niet als je de liefde van je leven daarvoor moet achterlaten. De executie van deze gedacht is ronduit subliem. De legendarische Jack Cardiff tovert meesterlijk met kleuren en contrasten, in zijn eerste van drie samenwerkingen met het regisseursduo. Het is voor een flink deel zijn verdienste dat het visuele een waarachtige emotionele reactie aan de kijkers ontlokt. Maar ook het uitmuntende production design van vaste art director Alfred Junge draagt hiertoe bij. Sets als de gigantische roltrap naar de Hemel en het gigantische amfitheater waar het tribunaal plaatsvindt, behoren nog steeds tot de meest iconische beelden uit de Britse filmgeschiedenis.

De technische superioriteit en intelligentie van de prent geeft A Matter Of Life And Death dus al een hart, maar de performances van de acteurs laten dit optimaal kloppen. David Niven was nooit beter dan hier, als de vliegenier die de liefde waardevoller vindt dan het leven zelf. Hij bezit de juiste mix tussen Britse flair en militaire eer, en de vastberadenheid waarmee hij zich in het fantastische avontuur gooit is aandoenlijk. Het object van zijn affectie, Kim Hunter, wordt voortdurend heen en weer geslingerd tussen droom en daad. Het is niet moeilijk te geloven dat haar zoete stem volstaat om het hart van een squadronleider te veroveren, maar ook Hunters hartverscheurende pleidooi voor een leven aan de zijde van de man van wie ze houdt is grote klasse. Als de dokter zet Roger Livesey zijn succesvolle samenwerking met Powell en Pressburger op een hoog niveau voort, en ook de rest van de ondersteunende cast draagt bij tot het welslagen van de filmische onderneming.

Daar waar veel films van het regisseursduo hun Britsheid hoog in het vaandel dragen, is A Matter Of Life And Death veel mondialer in aanpak. Iedere wereldburger kan zich immers vereenzelvigen met de thema’s die in de prent worden aan gehaald, en vooral het publiek dat de film na de Tweede Wereldoorlog te zien kreeg, moet tot tranen toe ontroerd zijn geweest door het vurige pleidooi voor leven en liefde. Maar de tijdloosheid van de film zit in de visuele vertaling van de steengoede plot, die ervoor zorgt dat anno 2007 A Matter Of Life And Death nog niets aan kracht heeft ingewonnen. Zoals ik al zei: de prent opent met een magische touch en verliest die niet gedurende de honderd volgende minuten. Meer zelf: als de eindgeneriek al lang is gepasseerd, is de magie nog lang niet uitgewerkt, want één visie van de film volstaat om hem voor de rest van je leven nooit meer te vergeten.



BEELD EN GELUID
A Matter Of Life And Death is een van de grootste klassiekers die de Britse cinema voortbracht. Groot is dan ook de teleurstelling als je deze schijf in je dvd-speler steekt. De zwart-witsegmenten worden namelijk geplaagd door een ondermaats contrast, veel grain en diverse printbeschadigingen. De kleurfragmenten ogen beter, maar toch komt de Technicolor glorie niet tot volle ontplooiing in een print die er te flets uitziet en vooral in de nachtelijke sequenties niet kan overtuigen. Ook de scherpte is doorheen de ganse film niet van de standaard die een klassieker verdient. Het geluid lijdt ook onder ouderdomskwaaltjes, met dialogen die af en toe te schel zijn en nooit volledig afwezige achtergrondruis. Ook de kwaliteit van de mix laat geregeld te wensen over.

EXTRA'S
De voornaamste extra is een interview met cinematograaf Jack Cardiff, getiteld The Colour Merchant (10 min.). Zoals steeds toont Cardiff zich een enthousiaste en inzichtvolle verteller, naar wie je uren zou kunnen luisteren. Daarnaast bevat de disc nog Biografieën van de voornaamste cast- en crewleden.

CONCLUSIE
A Matter Of Life And Death is de meest toegankelijke en emotioneel doeltreffende film die het duo Powell en Pressburger hebben gemaakt in hun carrière. Een indrukwekkend scenario, een briljante visuele verbeeldingskracht en magische vertolkingen maken de prent tot een kroonjuweel van de Britse cinema. Daarom ook is het onvergeeflijk dat de dvd-transfer ondermaats is en dat de bonussectie nagenoeg leeg blijft.