WIM MERTENS - OPEN CONTINUUM
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2012-01-25
CONCERTFILM
Vijf jaar na What You See Is What You Hear, z’n live-cd & -dvd uit 2006, is Noord-Limburger en Neerpeltenaar Wim Mertens terug met de dubbel-cd & bijhorende dvd getiteld Open Continuum. Ondertitel: Live in Tenerife. Op twee cd’s (en één dvd) zijn 19 composities uit het ondertussen indrukwekkende oeuvre van Mertens uitgebracht, uitgevoerd in de Sala Sinfónica del Auditorio de Tenerife Adán Martin in samenwerking met het Tenerife Symphony Orchestra onder leiding van onze landgenoot Dirk Brossé. Het was die bewuste warme zomeravond op de Canarische Eilanden dus niet meer, maar ook niet minder dan een Spaans-Vlaams-Vlaamse aangelegenheid en het resultaat mag gezien en gehoord worden, want Wim Mertens, maar ook Dirk Brossé en het OST van Tenerife zijn van wereldklasse.
Op de dvd staat het hele concert mét bisnummers en zoals je mag verwachten zijn dat de beide klassiekers Close Cover en Struggle for Pleasure, aangevuld met het bloedmooie A Sandy Shore uit Mertens’ soundtrack voor de film Father Damien over het leven van pater Damiaan, ondertussen de Heilige Damiaan. De hoofdbrok van het concertmateriaal op Tenerife komt uit Integer Valor (Integrale), de drievoudige albumuitgave uit 1998. De rest is grotendeels materiaal dat ook al met het Vlaams Radio Orkest in Gaasbeek in mei 2005 is uitgevoerd en opgenomen waardoor het materiaal op het livealbum Partes Extra Partes (2006) voor 90 procent ook op Open Continuum is terechtgekomen, wat niet hoeft te verbazen want die orkestpartijen waren gewoon voorhanden. Wie Partes Extra Partes destijds kocht, moet beseffen dat hij dus geld uitgeeft voor hetzelfde materiaal. Tegelijk kan je het ruimere Open Continuum beschouwen als de internationale release van het liveconcert uit 2005 mét een orkest dat ondertussen grote bekendheid geniet in Europa en de rest van de wereld.
Het Symfonieorkest van Tenerife heeft zich sinds de jaren 80 opgewerkt tot het beste klassieke orkest van Spanje en ondertussen behoort het tot de vooraanstaande gezelschappen in Europa, met een uitstraling tot over de Atlantische Oceaan, die wordt ondersteund door concerttournees en cd-releases. In de voorbije dertig jaar werkte het symfonieorkest samen met grote namen als Plácido Domingo, Barbara Bonney, Ian Bostridge, Barabara Hendricks, José Cura, Katia & Marielle Labèque, Ivo Pogorelich, Fabio Biondi, Marc Minkowski, Krysztof Penderecki, Ton Koopman en nu dus ook met Wim Mertens. Een grote eer, voorwaar, want wie met het OST samenwerkt behoort zonder meer tot de eredivisie. Het is opmerkelijk dat het in alle gevallen om pure klassieke muzikanten en instrumentalisten gaat, terwijl Wim Mertens eerder tot de lichte muziek wordt gerekend, zij het dat zijn composities zich in het cross-overgebied tussen beide genres situeren. Zijn liveoptreden klinkt klassiek en de medewerking van een symfonisch orkest en een dirigent verhoogt uiteraard die indruk, maar de korte duur van z’n composities, de zangpartijen en z’n aparte houding tijdens het pianospelen en na afloop tijdens de applaussalvo’s, ze suggereren een veel lichtere toon en een andere belevingsstijl die liefhebbers van klassieke muziek lichtjes in verwarring brengen. Z’n opleiding aan de Koninklijke conservatoria van Brussel en Gent laat dan weer vermoeden dat hij moeiteloos in staat is om op hetzelfde niveau te werken als Michael Nyman of als bijv. Philip Glass met wie hij in onze contreien in het begin van de jaren 80 in één adem werd genoemd wegens de minimalistische en repetitieve kwaliteit van z’n composities.
Het oudere materiaal in een nieuw jasje en de latere composities uit o.a. Father Damien (1999) en Jardin Clos (2004) leveren een mooi overzicht van Wim Mertens’ lange carrière, met de nadruk op de voorbije 15 jaar. Zusammensetzen zou trouwens pas in 2010 op Zee Versus Zed z’n definitieve albumversie krijgen. Niet toevallig zijn het vooral de langere complexe composities die het meest indruk maken. In de eerste helft van het liveconcert zijn dat Multiple 12 (8’33”) en The Way Up (10’14”) waarin hij de verschillende partijen van het symfonisch orkest ten volle kan benutten en de melodieën variëren. Werk van Wim Mertens is altijd melodieus met een opvallende ruimte voor het slagwerk. De selectie op Open Continuum is veelzijdig, met afwisselend rustige en heftigere passages en vooral in het tweede deel van het concert de langere composities. Close Cover en Struggle for Pleasure sluiten het concert af. Ze hebben in al die jaren niets van hun originaliteit en kracht verloren. A Sandy Shore is de rustige en intimistische spon van een interessant avondvullend programma.
De opnamen in de Sala Sinfónica del Auditorio de Tenerife Adán Martin zijn gemaakt met vijf camera’s, twee vóór het orkest en de piano en twee ter hoogte van de koperpartij, telkens links en rechts, waarbij vooral de achterste camera’s goed zichtbaar zijn wegens het ontbreken van coulissen. De vijfde camera staat achter in de zaal en wordt gebruikt voor totaalopnamen van het symfonisch orkest en voor zijdelingse close-ups en ruime opnamen van Wim Mertens aan de piano. De ruimte waarin het orkest is opgesteld lijkt een beetje op een kale doos, breder voor- dan achteraan en geel of beigeachtig van kleur. Door de opstelling van de camera’s kunnen op elk moment de verschillende instrumentengroepen van het orkest in beeld worden gebracht en dat gebeurt ook, precies op tijd, waarbij soms een strijkstok of een hoofd in beeld genomen worden en de camera vervolgens voorzichtig uitzoomt al dan niet na nog een korte impressie van de pianist via een andere bron. Er is over nagedacht en het resulteert vaak in heel fraaie opnamen. Af en toe komt het publiek in beeld, meestal op de eerste rijen. Soms hoor je tijdens de muziek een kuchje, maar het stoort nooit.
PLAYLIST
1. In & For Itself
2. Varieties of Invariants
3. Multiple 12
4. The Way down
5. Tout ça c’est Fini
6. Al
7. Often a Bird
8. The Way Up
9. Zusammensetzen
10. In 3 or 4 Days
11. The Path Not Taken
12. La Fin de la Visite
13. To Obey
14. Yes I Never Did
15. Furtur Hunting
16. Birds for the Mind
17. Close Cover
18. Struggle for Pleasure
19. A Sandy Shore
Open Continuum is een leuk initiatief na de eerdere dvd-release uit 2006, opgenomen in De Roma in Antwerpen met een kleine bezetting en koor, want op Close Cover en Struggle for Pleasure na, gaat het om een totaal andere compositiekeuze en een uitvoering met groot orkest.
BEELD EN GELUID
Het beeld is zo goed als perfect en uit de opvolging van de fragmenten blijkt dat er vooraf een strikt draaiboek is gemaakt om de toeschouwer het best mogelijk comfort te bieden. Wat het geluid betreft is het onduidelijk aan welke specificaties de geluidstrack voldoet, want alle informatie daarover ontbreekt op de hoes van de cd/dvd. Wij gokken op 2.0 surround, want de achterste kanalen komen wel af en toe aan bod, zij het naar alle waarschijnlijkheid in samenwerking met de andere kanalen. Het geluid klinkt stevig en helder en de verschillende instrumentengroepen van het orkest zijn altijd duidelijk te onderscheiden.
EXTRA’S
Geen
CONCLUSIE
Als klassiekemuziekliefhebbers kennen we dit concert een score van 7,5/10 toe omdat het ons niet helemaal bevredigt. Wim Mertens is tot veel meer in staat en hij leverde het bewijs daarvoor met het album If I Can (opnamen uit 1986) en vooral met de composities die in de box Qua (37 cd’s uit de periode 1991-2006!) zijn verzameld, maar hij kiest om voor de hand liggende redenen voor een repertoire dat z’n doelmatigheid heeft bewezen inzake het genereren van succes bij een ruim cross-overpubliek. Van z’n compositorische handigheid hebben we ondertussen zowat alle hoeken en kanten gezien en grote delen van z’n populaire oeuvre zijn inmiddels voor een veelheid van instrumenten en stemmen bewerkt. Het is tijd voor een nieuwe uitdaging, voor (r)evolutie.