FILM
Rendez-Vous À Bray is gebaseerd op de Franse tekst van Julien Gracq, een novelle met als titel Le Roi Copethua. In de versie van André Delvaux speelt het verhaal zich af in 1917, tijdens de Eerste Wereldoorlog. De hoofdpersoon, Julien Eschenbach, zoon van Luxemburgse druivenkwekers, strandt in Parijs wanneer het Groot-Hertogdom zich neutraal verklaart in het Duits-Franse conflict en slaagt er niet in om in Frankrijk dienst te nemen. Zijn accent is Duits en dat maakt hem verdacht. Hij besluit dan maar om pianolessen te nemen. Wanneer hij een telegram krijgt van zijn oude vriend en zielsgenoot Jacques Neuil (Roger Van Hool), gevechtspiloot in het Franse leger, haast hij zich naar diens buitenhuis in Bray, in het Noorden van Frankrijk. Jacques heeft een paar dagen verlof gekregen van zijn militaire oversten en wil die graag met Julien doorbrengen om oude herinneringen op te halen en bij te praten. Wanneer Julien na een lange treinreis aan Jacques' verwaarloosde landshuis La Fougeraie aanbelt wordt hem de deur opgenmaakt door een donkerharige en zwijgzame jonge vrouw die hem in het salon installeert en voor thee zorgt. Jacques is er nog niet, deelt ze Julien mee, maar die zal zo wel gaan komen. Tegen de tijd dat het diner wordt geserveerd zit Julien nog altijd in Jacques rijkelijk aangeklede woonkamer. Hij besluit om te vertrekken, maar de mysterieuze bediende zegt dat hij beslist moet blijven, dat Jacques wellicht is opgehouden door de voorbereidingen van het nakende offensief, maar dat zijn brief aan haar duidelijk was, net zo duidelijk als zijn telegram aan zijn vriend.



Julien blijft dus voor het diner. Terwijl hij wacht dwalen zijn gedachten af naar de ontmoetingen met Jacques, hun gemeenschappelijke vriendenkring, de gezamenlijke muziekinteresse en de vele avonden dat ze samen musiceerden. Tijdens het diner wordt hem zijn lievelingskostje voorgezet met aangepast Luxemburgse witte wijn, maar Jacques' bediende wijst een aangenaam gesprek en een glaasje wijn vriendelijk af, zij heeft al gegeten en er is werk in de keuken, laat ze hem verstaan. Via de flashbacks over Jacques' niet echt gelukkige huwelijksleven ontstaat de indruk dat de donkere schone misschien meer is voor zijn vriend dan een hulp in huis; misschien vluchtte de Parijzenaar regemaltig naar zijn buitenhuis om er te werken aan zijn muziekpartituren en er tegelijk te genieten van haar mooie figuurtje? Wellicht is ze Jacques' maîtresse. Tegen middernacht heeft Jacques nog niets van zich laten horen en brengt de bediende/mâitresse Julien naar een gastenkamer. De stille vrouw deelt met Julien het bed en bedrijft met hem de liefde, zwijgzaam als steeds, geheimzinnig en gesloten. 's Ochtends is haar plek in bed leeg. Julien kleedt zich aan, pakt z'n spullen en loopt zonder afscheid te nemen in de richting van het station.



André Delvaux, één van onze bekendste regisseurs, maker van o.a. De Man Die Zijn Haar Kort Liet Knippen (1965) en Un Soir, Un Train (1968), is een intellectueel met een brede interesse voor kunst: schilderkunst, literatuur, klassieke muziek, gastronomie. Delvaux is er door gefascineerd. Zijn films zitten vol verwijzingen naar mythische personages, grote klassieke componisten, goede wijnen en mooie vrouwen. Rendez-Vous À Bray is zijn ode aan de liefde en de vriendschap. De korte novelle van Gracq wordt flink onder handen genomen en André Delvaux verzint bij de tekst van zijn Franse vriend nieuwe situaties die hij in een scenario giet om de karakters van zijn beide hoofdpersonen perspectief en geloofwaardigheid te geven. In de flashbacks van Julien zien we Jacques, de telg uit een burgerlijk milieu en Julien, de Luxemburger van eenvoudige afkomst in gezelschap van Odile (Bulle Ogier), hun muzikale vriendin, eveneens van eenvoudige komaf, een jonge opgeruimde vrouw die belangrijk is in hun beider leven, maar voor wie ze niet vechten of hun vriendschap op het spel zetten.Samen vormen ze een gelukkig trio dat van het leven geniet. Toch zijn Jacques en Julien voor Delvaux tegengestelden: de Parijzenaar wordt ernstiger door de oorlogsomstandigheden, hij neemt dienst in het vooruitzicht dat de onlusten niet langer dan drie maanden zullen duren. Julien, wellicht een pacifist, voelt zich niet helemaal op zijn gemak als vrij man in moeilijke tijden, maar hij countert de vragende blikken met zijn uitleg over neutraliteit en een vreemd accent. Hij gaat zijn eigen gang, een wandel die Jacques als egoïstisch ervaart. Delvaux schildert voor de toeschouwer de ups en downs in hun vriendschapsrelaties, van hun gevoelsleven, hun professionele activiteiten, hun opvattingen over het leven en hun rol in de maatschappij.

Over de rol van de bediende/maïtresse vertelt Delvaux niet meer dan het noodzakelijke. Haar leert de toeschouwer niet kennen. Het blijft gissen over haar positie en haar functie in de film. Weet zij meer over de afwezigheid van Jacques? Is hij wellicht gesneuveld en is zij door Jacques bij voorbaat op Juliens spoor gezet om de oude band te herstellen? Is zij Jacques' afscheidsgeschenk aan zijn beste vriend? André Delvaux vertelt het niet en laat een ruimte die de kijker zelf mag invullen. Delvaux is niet geïnteresseerd in veel actie, hij is bezig met de sfeer van zijn film, de aankleding, de stilering van de handeling en de spaarzame dialogen. Voor hem is een film in de eerste plaats een kunstwerk net zoals een schilderij, een intellectuele oefening waarbij decor, belichting en dramatische spanning op dezelfde manier ondergeschikt zijn aan de regels van de esthetica als een muziekuitvoering aan de notaties op een partituur. Rendez-Vous À Bray is een plezier voor het oog en de bovenzinnelijkheid en veel minder voor de ziel en het gevoelsleven van de toeschouwer. André Delvaux is een meester van de L'Art Pour L'Art-stroming in de kunst die dingt naar intellectuele bevrediging, zin voor schoonheid en verhevenheid, uitstijgend boven het alledaagse waar gevoelens en intuïtie regeren.



Rendez-Vous À Bray is een film van weinig woorden en heel veel muziek, voor piano, want dat instrument is meer dan welk ander in staat om het beste uit een partituur te halen, aldus één van de personages. Delvaux laat de vlagen pianomuziek overvloedig zijn film binnenstromen: Brahms en Franck, maar ook zijn huiscomponist Frédéric Devreese, voorzien de productie van hoogromantische intermezzi. Devreese componeert op vraag van Delvaux een nocturne volgens de techniek van Brahms' Intermezzo in B mineur, de nocturne van Jacques Neuil, het leitmotif van de film. Ghislain Cloquet, beroemd om zijn uniek camerawerk, zorgt voor een regie en een ritme die beeld en muziek in perfecte harmonie brengen. Rendez-vous à Bray is een musical, zal Delvaux van zijn film zeggen, zonder gezongen fragmenten, maar niet te min een film die drijft op de muzikale tempi van Johannes Brahms.

BEELD EN GELUID
Rendez-Vous À Bray baadt in donkere kleuren, donker grauw tot zwart in de interieurs, sepia wanneer het om oud-en-lang-geleden gaat. Delvaux maakt van sommige fragmenten pure scènes uit de Hollandse 17de eeuwse interieur-schilderkunst met een bijzondere aandacht voor de kleine details: de lichtinval van opzij, de groenten en vruchten op tafel, de kwaliteit van de stof die voor de jurken wordt gebruikt, de tinten van de tapisserie tegen de muren, details die ondanks de donkere atmosfeer en de spaarzame belichting met veel nauwkeurigheid in beeld zijn gebracht en niet verloren gaan in de overdadige decors. De transfer is uitstekend zonder fouten of ongerechtigheden. De soundtrack staat in Dolby Surround 2.0, maar de grote vitaliteit en de krachtige uitvoering van de klassieke muziekstukken, gecombineerd met een opvallend surroundeffect en een perfect afgelijnd pianogeluid, zorgen voor een uniek klankpalet, een opvallende score die voortdurend de aandacht trekt en die door de afwezigheid van storende dialooggestuurde scènes de hele ruimte kan vullen, minutenlang, waarbij de wezenlijke schoonheid en stomende warmte van de uitgevoerde composities helemaal tot hun recht komen.

EXTRA'S
Deze luxe-uitgave van Rendez-Vous À Bray, verpakt in een turkooise-kleurige kartonnenhoes en dito slipcase bevat twee dvd-discs en een cd en gaat vergezeld van de originele Franse versie van Julien Gracqs Le Roi Cophetua, de novelle die aan de basis ligt van de film, een boekje van ruim 75 pagina's, speciaal gedrukt voor deze release, met een voorwoord van de auteur over de samenwerking met A. Delvaux. Ontstaan van een film is een kleine 20 pagina's tellende brochure waarin A. Delvaux toelichting geeft bij de inhoud van de film. Als illustratiemateriaal heeft men fragementen uit zijn scenario's afgedrukt, partituren, brieven en foto's van de set.
Disc 1 bevat naast de film ook nog de Originele Bioscooptrailer, een korte impressie Op de Set (RTBf - 1971), een kort Interview met Anna Karina (RTBf - 1972), technisch niet van de beste kwaliteit, maar zeker de moeite en dus terecht op de dvd gezet, de De Filmposter en een Fotogalerij.

Disc 2 begint met Rendez-vous met André Delvaux, een rondleiding door Delvaux-kenner Philippe Reynaert langs de verschillende culturele interesses die André Delvaux in zijn film stopt van schilderkusnt en gastronomie tot literatuur en muziek. Met Dieric Bouts is een middellange speelfilm over de beroemde Vlaamse Primitief, een VRT-opdracht uit 1975, gevolgd door Moviola, een documentaire over de samenwerking Delvaux-F. Devreese, eveneens een opdracht voor de VRT (1988), de kortfilm 1001 Films uit 1989 en de Filmografie van André Delvaux tot besluit.

Disc 3 is een cd met Muziek van Johannes Brahms, Gabriel Fauré en Frédéric Devreese, gevolgd door Fragmenten van Filmdialogen, uiteraard uit deze film. Goed voor 36 minuten luisterplezier.



CONCLUSIE
Rendez-Vous À Bray is een super deluxe uitgave van het Nederlandse bedrijf De Filmfreak, en chapeau, geen kosten zijn gespaard om de uitgave zo volledig en aantrekkelijk mogelijk te maken. Daar hangt natuurlijk een prijskaartje aan, maar voor wie interesse heeft voor het werk van deze grote Belgische en niet te vergeten Vlaamse regisseur, is dat beslist een goede investering. Alle stukken zijn voorzien van Nederlandse ondertitels en de cd met muziek uit de film is een handig toemaatje. De kwaliteit van de dvd is uitstekend, dus geen gezeur over witte vlekken en slecht geluid. Van kwaliteitsverlies is er alleen sprake in de extra's, maar daar gaat het vaak om slecht bewaarde tv-kopieën mét beschadigingen en ontbrekende stukjes geluid. Niet onoverkomelijk gezien de waarde van het materiaal. De film zelf is zeer gestilleerd, met weinig actie en/of dialogen, opgetrokken rond heel veel flashbacks, hermetisch en niet makkelijk toegankelijk van natuur, gestuurd door een prachtige fotografie, een intrigerende montage en prachtige muziek van Brahms, Fauré en onze eigen Frédéric Devreese. Need I say more?