DOCUMENTAIRE
In 1960 wordt Adolf Eichmann door de Mossad, de Israëlische Geheime Dienst, in Buenos Aires gekidnapt en in het grootste geheim naar Jeruzalem gebracht. Nazi-jager Simon Wiesenthal, de man die zijn leven besteedde aan het opsporen van zoekgeraakte oorlogsmisdadigers uit het Derde Rijk, kwam z'n woonplaats te weten en verwittigde de Mossad. In Jeruzalem moet Adolf Eichmann terecht staan voor de moord op zes miljoen joden, een operatie waarvoor hij als een perfecte boekhouder het opsporingswerk en het transport had geregeld vanaf de eerste treinen die naar de concentratiekampen reden tot en met de Dodenmars in de laatste dagen van het regime. In 1962 kreeg hij de doodstraf en werd opgehangen. Tijdens zijn verblijf in Jeruzalem hield Eichmann een dagboek bij. Deze documentaire is grotendeels gebaseerd op de inhoud van die geschriften, de zgn. Geheime Memoires en biedt de toeschouwer een blik op de Holocaust vanuit zijn standpunt.

Eichmann groeit op in Oostenrijk. Na zijn gymnasium wordt hij vertegenwoordiger in olieproducten en de bouw van nieuwe pompstations in Bohemen. Wanneer Hitler furore maakt in München raakt hij geboeid door zijn charisma. Begin jaren'30 is hij op het goeie moment in Duitsland en ziet er de armoede en de werkloosheid, volgens Hitler het gevolg van de harde vredesvoorwaarden van de Geallieerden. Wanneer Adolf Hitler kanselier wordt krijgt Eichmann een onbeduidend baantje in de administratie. Later solliciteert hij voor een postje bij de Geheime Dienst. Na de Anschluss van Oostenrijk bij het Reich keert hij terug naar Wenen om er de emigratie van de Joden te organiseren: Hitler heeft besloten dat zijn vaderland jodenvrij wordt en Eichmann moet een oplossing zoeken voor de 800.000 Oostenrijkse semieten. Via het zgn. Eichmann-systeem, een efficiënte en korte procedure, laat hij de joden naar het buitenland vertrekken met achterlating van al hun bezittingen, een in het licht van de latere evoluties bijna menselijke benadering van de situatie.



Wanneer de Wehrmacht Polen aanvalt en bezet is er een groter probleem: in Warschau, Lodz en een paar kleinere plaatsen, wonen ruim 2 miljoen joden. Het Eichmann-systeem maakt geen enkele kans. Zo'n massa kan nergens terecht. Hydrich, de verantwoordelijke SS-er voor Polen, roept Eichmann ter hulp en samen maken ze een plan dat in een landhuis aan de Wannsee in Berlijn aan de verantwoordelijken van andere departementen wordt voorgelegd. Eichmann en Hydrich kiezen zorgvuldig hun woorden en vermijden elke insinuatie die in de richting van uitroeiing of massamoord zou wijzen. Achteraf zit Eichmann goedgemutst met een glas cognac bij het haardvuur in het landhuis: de opdracht is gelukt, de andere ministeries hebben de pil geslikt. Hij kan nu beginnen met het organiseren van massale transporten naar Auschwitz, een werkje dat hij stipt en zonder enig gevoel van medeleven zal uitvoeren. Ik ben zelf nooit betrokken geweest bij de vernietiging van Joden, zal hij op zijn proces in Jeruzalem zeggen en hij heeft gelijk: Adolf Eichmann zorgde voor de vereiste aantallen Joden per week en per maand om de crematoria draaiende te houden, hij regelde hun transport en bemoeide zich voor de rest nergens mee. Vijf miljoen joden worden door zijn toedoen naar de concentratiekampen gebracht om er te sterven.

Adolf Eichmann – De Geheime Memoires is het portret van één van de grootste oorlogsmisdadigers uit de menselijke geschiedenis. In de documentaire zitten fragmenten uit de procesvoering in Jeruzalem. De makers praten met zijn joodse kok die hem in koelen bloede een kind zag vermoorden voor de diefstal van een paar zure perziken, met de gevangenisbewaker die veel tijd met hem doorbracht en hem uiteindelijk zelf zal ophangen; Eli Wiesel vertelt hoe hij Eichmann ooit op een perron zag terwijl hij de transporten naar de dood controleerde. Voor de menselijke ellende had hij geen interesse, wél voor de aantallen die vertrokken en of dat op het stipte uur gebeurde. Van berouw of spijt is er bij Eichmann nooit sprake geweest. Als je een eed hebt gezworen, dan houd je je daaraan, zegt hij op het proces tegen de rechter. Hij betreurt het lot dat de joden te beurt is gevallen, laat hij zich ontvallen, maar hij deed alleen wat hem was opgedragen. Klinkt bekend.

BEELD EN GELUID
Heel veel footage uit de oorlogsperiode, uit heel diverse bronnen en beelden van de Israëli's tijdens het Eichmann-proces in Jeruzalem: zwart-witbeeld met heel veel gebreken al naar gelang de ouderdom en de bewaaromstandigheden van de pellicule. De recente opnamen (interviews) zijn goed van kwaliteit. Het geluid is vaak afwezig of heeft gelijkaardige tekortkomingen. De recente opnamen zijn beter van kwaliteit, maar geruis en af en toe een onderbreking in de klankband zijn onvermijdelijk. Over het algemeen kunnen beeld en geluid ermee door.



EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Adolf Eichmann – De Geheime Memoires geeft een overzicht van het leven en de carrière van de man en van het proces dat in Israël tegen hem werd gevoerd. Het verhaal is consistent en interessant, toch overheerst het gevoel dat de makers net iets teveel met de politieke situatie en de oorlog bezig zijn geweest en dat de essentie van wie en wat Eichmann was niet helemaal uit de verf komt. Zo wordt er bijvoorbeeld weinig gedaan met het Sassen-verslag, een interview dat destijds van de oorlogsmisdadiger werd afgenomen in Zuid-Amerika en dat belangrijke contradicties bevat met zijn bekentenissen voor het tribunaal in Jeruzalem. Al bij al leren we de man niet echt kennen via het aangereikte materiaal, worden zijn motieven niet echt zichtbaar gemaakt, evenmin als zijn enorme ommezwaai tussen Wenen en Auschwitz, tussen het vreedzaam laten vertrekken van Joden naar het buitenland en de keuze voor transporten naar de crematoria in Polen, een proces dat vast psychische consequenties had voor zijn persoonlijkheid. Ook het beeldmateriaal is schaars, behalve dat uit Israëlische bron. De makers vallen vooral terug op fotomateriaal van Eichmann en stofferen de reportage met opnamen van Hitler, de acties van de SA en de SS. De film blijft uiteraard een belangrijke bijdrage over de figuur van Adolf Eichmann, een man die een heel normale jeugd kende, uit een fatsoenlijk milieu kwam en geen signalen de wereld instuurde die wezen op een gevaarlijke psychische of sociale afwijking.