DOCUMENTAIRE
Het gebeurt niet alle dagen dat één van onze voormalige medewerkers zélf een film in elkaar bokst, maar vandaag is het zover. Steve De Roover, die we sindsdien allemaal gemeenzaam Vettige Steve noemen, is al lang gespecialiseerd in het soort horrorfilms waarvoor het totale budget de prijs van een bijzettafeltje bij de Ikea niet overschrijdt. Anyway, Steve verslikte zich in zijn ochtendkoffie toen in de Vlaamse pers unisono werd verkondigd dat de film Welp van Jonas Govaerts de "eerste Vlaamse horrorfilm" zou zijn. Dat er akkerdjie naast boerenfilms al ruim een halve eeuw kwalitatieve (nu ja...) horror in de Vlaamse polders wordt gedraaid, is een feit waar de mainstreampers blijkbaar niet van op de hoogte is; nochtans zijn alle regisseurs uit deze documentaire, die zich allemaal in het verleden aan de één of andere vorm van horror hebben gewaagd, het er roerend over eens dat er een bloeiende cultscène aanwezig is die dit soort producties uitbrengt, soms zelfs met internationaal gevolg. Zij het dat er bij het oversteken van de grens kennelijk al eens wat geld aan bepaalde vingers blijft plakken. Steve ging uitzoeken waarom dat zo is. Horrorregisseurs in Vlaanderen: wie zijn ze? Wat doen ze? Wat drijft hen?

Hoe goedbedoeld ook, pulp blijft cinema voor een zeer krap nichepubliek, en de "volgers" van het genre zijn op elke filmavond van Verheyen kennelijk dezelfden; als er iets is dat de documentaire ons geleerd heeft, dan is het dat wel. Er heerst tussen de horrorproducenten een sfeer van ons-kent-ons en cameraderie, ook al ingegeven door het feit dat de meeste regisseurs, zeker in de pionierjaren, qua filmsubsidies dik op hun kin hebben mogen kloppen. Zoiets kweekt natuurlijk solidariteit. Qua acteurs wordt duchtig gerekruteerd bij onder meer de vriendin van de neef van de kuisvrouw van de componist van een bevriende regisseur. Met als gevolg natuurlijk dat buiten bewuste neef, kuisvrouw en componist niemand naar de film komt kijken. Áls er al eens een grotere naam op de affiche staat, dan souperen dergelijke acteurs het hele budget op pakweg twee dagen op, zijn ze nog jong en nog niet ontdekt zoals Mathias Schoenaerts, of heten ze gewoon Sven De Ridder. De oudste film die in deze documentaire aan bod komt, is nochtans niet zomaar een niemendalletje geschoten in een achterafkamertje: het is de erotische vampierenfilm Daughters Of Darkness uit 1971, met in de regiestoel niemand minder dan Harry Kümel, een naam die mainstream-Vlaamse filmliefhebbers kennen van onder meer Eline Vere. Ook een tweede film van Kümel komt in deze documentaire aan bod, Malpertuis, waarvoor Kümel de Amerikaanse acteur Orson Welles wist te strikken.

 

Er zitten ook zware aberraties in het Vlaamse portfolio. Zo is er The Antwerp Killer, een van amateurisme aan elkaar hangend vehikel van ene Luc Veldeman, die tegenwoordig zijn dagen slijt in Nederland met het uitbaten van laten we zeggen etablissementen waar de dames meedrinken. Jan Verheyen noemt de schabouwelijke prent zélf in alle eerlijkheid "de 65 langste minuten van je leven", en de originele 16mm-print is - hopelijk - vernietigd nadat de geschandaliseerde vader van de regisseur na een vertoning in het kader van De Nacht Van De Wansmaak hoogstpersoonlijk de enige kopie kwam opeisen. Kannibalisme, necrofilie, Kurt Van Eeghem... niets wordt de Vlaamse kijker bespaard, en ergens mag je na het bekijken van deze documentaire blij zijn dat al deze prenten de niche niet hebben verlaten. Opvallend genoeg liet ook de censuur maar betijen; alleen na de Hitlergroet in De Aardwolf werd regisseur Rob Van Eyck gevraagd om de passage uit de film te schrappen. Anarchist Van Eyck weigerde feestelijk, met als gevolg dat geen kat zijn film heeft gezien. Welp, de rechtstreekse aanleiding voor deze documentaire, veroorzaakte zelf een rel omdat de film, bevolkt door scoutskinderen van een jaar of 12, in de bioscopen de keuring "alle leeftijden" had meegekregen; het enige wat de film echt heeft veroorzaakt, is dat de filmkeuring in Vlaanderen kort daarop werd hervormd, want veel anders dan in hun neus zitten peuteren hebben de heren en dames bij de keuring van voornoemde film blijkbaar niet gedaan.

 

Forgotten Scares is een goeie documentaire over slechte films. Evenwel druipt er bij onder meer Jan Verheyen de frustratie af dat er geen publiek voor dit soort films is. Zelfs het fel gehypete Welp moest het met een fractie doen van het publiek van een FC De Kampioenen en zelfs Alias, het dichtste wat bij een horrorfilm komt wat ooit uit het brein van genrekenner Verheyen is komen kruipen, haalde niet de bezoekerscijfers die de man doorgaans haalt met zijn - we gaan het beleefd houden - platcommerciële films. Er is bovendien geen beterschap aan de horizon te bespeuren: een Vlaamse Peter Jackson is vooralsnog niet opgestaan, regisseurs als Léon Paul De Bruyn horen eerder in de pornosectie thuis; Johan Vandewoestijne heeft op internationaal vlak onder zijn pseudoniem James (of is het John?) Desert al eens van zich laten horen, maar vanaf het moment dat hij in contact komt met "grote" pulpfabrieken zoals Troma, blijkt hij toch een maatje te klein te zijn voor het gewiekste zakentalent van Lloyd Kaufman. De Vlaamse horrorscène loopt over van goedbedoelende enthousiastelingen, maar veel talent of intelligente visie over film hebben we in deze documentaire niet mogen aanschouwen.

 

Het mag wel op het conto van Steve geschreven worden dat hij niet-kenners zoals ondergetekende in krap 100 minuten een mooi overzicht geeft van het reilen en zeilen in de ondergrondse wereld van de Vlaamse cultcinema. Evenwel zet hij zijn bril van fanboy niet af, en de verontwaardiging waarmee de regisseurs mogen oreren dat hun genre door het Vlaamse filmgilde niet serieus wordt genomen, staat in schril contrast met de bezoekerscijfers. Zoals één van Steve's geïnterviewden terecht aanhaalt, trekt pakweg De Zaak Alzheimer, nochtans ook een genrefilm, meer volk. Dat deze laatstvernoemde prent over kwaliteiten beschikt waar de in de schijnwerpers geplaatste horrorregisseurs alleen nog maar van kunnen dromen, lijkt niet echt tot hen door te dringen. Forgotten Scares kon op diverse genrefestivals op nogal wat bijval rekenen, en we hopen voor onze collega dat het géén ééndagsvlieg is. Steve is aan het werk aan een soortgelijke documentaire waarin hij deze keer de Waalse exploitation-cinema onder de loep neemt. We zijn benieuwd of de regisseurs daar óók gaan lopen fulmineren tegen het feit dat de gebroeders Dardenne subsidies krijgen en zij niet.

BEELD EN GELUID
Bij aanvang van de film worden we alvast gewaarschuwd voor het feit dat de getoonde filmfragmenten van abominabele kwaliteit zijn. Als inderdaad van The Antwerp Killer nog alleen maar een ranzige VHS-kopie bestaat omdat het origineel is vernietigd, valt dat enigszins te begrijpen. De kwaliteit van het interviewmateriaal, dat pakweg de helft van de documentaire inneemt, is uiteraard onberispelijk. De geluidsband is in Dolby Surround 2.0 uitgevoerd, wat voor een documentaire volstaat, en om de één of andere reden meen ik dat er van de besproken kwaliteitsproducties géén DTS-HD MA 7.1-track bestaat. Er is ondertiteling voorzien in Nederlands, Frans, Engels en Duits die telkens ondersteuning biedt voor de niet in die taal gesproken stukken.

 

EXTRA'S
De bonussectie is goed gevuld. Eerst en vooral krijgen we een stel verwijderde scènes (8:02) die de uiteindelijke cut niet hebben gehaald. In Blue Belgium: After the Controversy (2:47) houdt regisseur Rob Van Eyck enkele nabeschouwingen bij zijn controversiële film over de ontvoeringen van Dutroux. Wat dit op deze schijf komt doen, lijkt een beetje raar, want de film komt in de hoofddocumentaire niet aan bod. De enige overeenkomst die we zien is dat Blue Belgium ook een slechte film is, voer voor paranoïde fantasten. Terug naar De Terugtocht (3:40) behandelt De Terugtocht, een andere film van Van Eyck die niet in de documentaire vermeld wordt, en waarschijnlijk met reden de Vlaamse filmannalen niet gehaald heeft. Overeenkomst is dat Van Eyck een anekdote aanhaalt over een aanvaring die hij met de politie had, en dat is, zo weten we uit de hoofddocumentaire, niet zijn eerste keer. Beer, Chocolate and Vampires (3:53) is een onderonsje met acteurs Vera Van Dooren en Carlo Ferrante, over een film van Vincent Lannoo, een mockumentary waarin een cameraploeg een modaal vampierengezinnetje - vader, moeder, dochter en zoon - volgt bij hun dagelijkse beslommeringen. Ook die film komt in de hoofddocumentaire niet aan bod, vandaar dat deze ongetwijfeld apart wordt gehouden. De twee bezielers van het productiehuis Skladanowsky hebben elk nog één van hun eigen kortfilms aan de bonussectie toegevoegd. Un Homme Bien (8:53) van Steve De Roover volgt het doen en laten van een vampier die het op een pornoacteur gemunt heeft. Bleu (15:20) van Kevin Hoed is een bizar stukje over een internetdate waarbij het meisje een wel érg aparte voorkeur blijkt te hebben voor nauwelijks gebakken vlees. De bonussectie bevat ook nog een fotogalerij (4:41) en een trailer (1:40).

CONCLUSIE
Steve heeft in zijn eerste langspeeldocumentaire alleszins soms pijnlijk duidelijk de redenen blootgelegd waarom dit genre waarschijnlijk voor een héél lange tijd zal verdoemd blijven tot de hellekrochten van de videotheek, en aangezien er bijna geen videotheken meer zijn, de "gespecialiseerde" websites en festivals. De documentaire geeft echter de buitenstaander op een 100-tal minuten een goede kijk op hoe het genre leeft in Vlaanderen, zonder dat die zich door hopen gore videobanden moet wurmen.