Vind stilte en je vindt God. Het is een uitspraak van de Indiase mysticus en yogi Ramakrishna (1836-1886), die opnieuw verwijst naar stilte als toegangspoort tot introspectie. In de documentaire zien we hoe de jonge Amerikaan Greg Hindy zichzelf een zwijgplicht oplegt en in de periode juli 2013-2014 een voettocht maakt van New Hampshire (New Engeland, in het noordoosten van de VS) naar Los Angeles (California), een afstand van meer dan 3000 mijl. Bij aankomst houdt hij er een dubbel gevoel aan over en hij weet niet goed hoe het nu verder moet. God heeft hij dus niet gevonden in die lange periode van stilte… en wat dacht je van deze: door de stilte leef je het dagelijkse leven op een eerlijke, zuivere manier (zenmeester Roshi Gensho Hozumi), of deze: stilte is waar we iets horen dat dieper gaat dan onze kletspraat, en nog: stilte is de rustplaats van alles wat essentieel is, en de topper: stilte is ons normale milieu en hoe meer we ons verwijderen van stilte, des te meer verliezen we onze menselijkheid. Ik heb er persoonlijk nooit bij stilgestaan dat het zo slecht gesteld was met mijn menselijkheid. Jij wel? Ik heb geen probleem met dergelijk new age-achtige bespiegelingen, maar ze zijn aan mij niet besteed en ik laat ze graag voor rekening van de betrokkenen en hun fans. Wat moet je overigens met de bewering van één van de geïnterviewde stiltespecialisten als zou de wereld van onze verre voorouders zo veel beter zijn omdat er meer stilte was? Stilte zou in onze genen zitten. Huilden baby’s toen minder luid? Werden slag– en muziekinstrumenten ontwikkeld om niét te gebruiken? Of kan stilte soms toch vervelend en saai zijn?
Het verleidelijke aan dit eerste deel van de documentaire is het feit dat de interviews afgewisseld worden met bloedmooie opnamen van lege landschappen en waterpartijen, zingende monniken in een donkere kapel, biddende boeddhisten in een exotische omgeving, een Japans theeritueel en tal van andere situaties die innerlijke rust, introspectie en stilte in de brede zin suggereren. Heel erg mooi, maar de Amerikaanse new age-prietpraat had regisseur Patrick Shen beter achterwege gelaten.
Interessant wordt het in deel twee van In Pursuit Of Silence, waarin stilte een noodzakelijke voorwaarde wordt genoemd voor onze lichamelijke en geestelijke gezondheid. Uit onderzoek blijkt nl. dat geluid net zoals licht en warmte invloed heeft op ons lichaam en onze geest. Storend geluid kan leiden tot bloeddrukverhoging en indien er sprake is van voortdurend of veelvuldig lawaai, zelfs tot hartproblemen. Een gebrek aan rust leidt dan weer tot slapeloosheid en stress met opnieuw lichamelijke én geestelijke consequenties tot gevolg. Bovendien is er ook sprake van een cognitief effect. Uit onderzoek blijkt dat een mens in staat is om 1.6 gesprekken tegelijk te volgen. Boven die grens kan er stress ontstaan, vermoeidheid, concentratieverlies, etc.
Een belangrijke vraag is: wanneer wordt geluid lawaai? Geluid is nl. niet noodzakelijk negatief. In de Londense metro wordt continu zachte klassieke muziek gespeeld om stress en agressie te beïnvloeden. Voortdurend lawaai daarentegen leidt uiteindelijk tot schade, gehoorschade in de eerste plaats, maar het kan mensen ook op korte termijn ziek maken. In het Arrowhead-footballstadion in Seattle hebben ze daar ervaring mee. De meters staan er vaak op 146 decibel (wat overeenkomt met het piekgeluid tijdens een rockconcert). Men deelt er massaal oordopjes uit (36.000 stuks per wedstrijd - 1/3 van het publiek), desondanks worden er tijdens elke match mensen ziek. De Wereldgezondheidsdienst suggereert voor ziekenhuizen en scholen een maximum van 35 decibel (niveau van zacht geroezemoes). Maar in een openbare school in New York, vlak naast een zeer drukke spoorlijn, stijgt de meter tot 85 decibel. Uit onderzoek blijkt dat de kinderen er 15% minder onderwijs krijgen.
Als je in een stad of in de buurt van een vliegveld woont, is er uiteraard meer geluid/lawaai dan op het platteland. Dat kan aanleiding geven tot overlast die resulteert in allerhande klachten met betrekking tot de gezondheid, maar niet noodzakelijk. Uit een recente reportage van Canvas bleek dat werknemers van de luchthaven van Zaventem vaak helemaal geen klachten hebben, zelfs indien ze pal tegen de startbanen wonen, en uit dezelfde documentaire bleek dat men in de buurt van het Nederlandse Schiphol de klachten aanzienlijk heeft kunnen terugdringen door de huizen te isoleren, op kosten van de vervuiler wel te verstaan!
Lawaai is dus ook een kwestie van ingesteldheid: een hond die de hele nacht blaft kan meer stress uitlokken dan de vrachtwagens die voor je deur passeren, en de spelende kinderen van de buren zijn vaak minder storend dan de ronkende betonmolen aan de overkant van de straat. Er is trouwens sprake van gewenning – voor wie dicht tegen een spoorlijn woont bijv.- al kan ook dat invloed hebben op je bloeddruk en algemeen welbevinden. Nee, een te hoge dosis geluid gedurende een lagere periode is niet goed voor de gezondheid en beslist niet als men probeert te rusten of zich wil concentreren.
Behalve naar het platteland verhuizen en je woning goed isoleren, zijn de oplossingen eerder schaars, want vliegtuigen zullen wel nooit echt geluidloos worden en zelfs een elektrische auto gaat luider klinken als de snelheid toeneemt. Er is sprake van een zekere vooruitgang, bijv. inzake huishoudelijke toestellen, maar zo lang we onze gewoonten niet veranderen (minder reizen, minder autorijden, minder luidruchtig zijn) is het effect verwaarloosbaar.
