FILM
David Dunn (Bruce Willis) overleeft als enige een zwaar treinongeval, en wat meer is, hij schijnt niet het minste schrammetje te hebben. Op de herdenkingsdienst voor de nabestaanden wordt hij benaderd door Elijah Price (Samuel L. Jackson). Price is in zowat alles het tegengestelde van Dunn: hij heeft al sinds zijn jeugd een beenderziekte waardoor hij om de haverklap iets breekt. Price heeft echter zijn fortuin weten te maken met de handel in strips en de daarbij horende verzamelobjecten, en hij is geobsedeerd door superhelden. Hij meent dan ook dat Dunn, zonder dat die het zelf weet, over bijzondere krachten beschikt. David daarentegen is van oordeel dat Elijah aan zijn ziekte een flinke klap van de molen heeft overgehouden, maar wanneer hij het eens natrekt, merkt hij dat hij inderdaad nog nooit een dag ziek is geweest. De suggestie van Elijah zou wel eens minder gek kunnen blijken dan het lijkt, ook omdat Davids zoontje Joseph (Spencer Treat Clark) meer en meer in Elijahs waanzinnige theorie begint te geloven. Daarnaast wordt het feit dat hij als enige het ongeluk heeft overleefd toch op zijn minst een stimulans voor David om zijn uitgedoofde huwelijk met Audrey (Robin Wright Penn) met succes weer aan te wakkeren.




Na zijn onverwachte succes The Sixth Sense was Unbreakable de tweede hit op rij voor de eigenzinnige regisseur M. Night Shyalaman, een bijzonder mysterieus en meerdimensionaal verhaal, met in de laatste paar minuten eerst een knetterende finale, en daarna een verrassend Shyamalan-gepatenteerd einde, waarbij netjes alle losse eindjes vakkundig worden samengeknoopt. Maar je houdt nu eenmaal van Shyamalans films of je breekt ze tot op de grond af, een tussenweg schijnt er niet te zijn. Ik behoor stellig tot de eerste categorie. Tot nader order blijft Unbreakable nog altijd mijn favoriet uit het rijtje. Als geen ander weet de regisseur zijn film op te hangen aan een welbepaald leitmotiv, in dit geval stripverhalen en superhelden, hetgeen hij dan als kapstok gebruikt voor enkele boeiende nevenverhalen, zoals de ziekte van Elijah Price, een onverwerkt trauma uit het verleden van David Dunn, en de tweede kans voor zijn huwelijksgeluk die hem door zijn ongeval in de schoot wordt geworpen, wat werkelijk aandoenlijk om te zien is. Alle details uit de film hebben hun plaats in het grotere geheel van deze crypitsche puzzel, zoals Dunns profetische beroepskeuze van  bewakingsagent en het gepest van de kinderen die Elijah omwille van zijn fragiele botten met de bijnaam "Mr. Glass" hebben bedacht.




Omdat zowel hoofdrolspeler als regisseur dezelfde zijn als in The Sixth Sense, kunnen we niet anders dan de vergelijking te trekken, die voor mijn part ondanks de ontegenzeglijke kwaliteiten van Shyamalans eerste film in het voordeel van Unbreakable uitvalt. The Sixth Sense was goed, fris, origineel, maar Unbreakable is nog beter en ontdaan van de paar schoonheidsfoutjes van zijn illustere voorganger. Unbreakable krijgt nogal eens het verwijt een trage en lamme film te zijn, maar de ongewone invalshoek waarmee Shyamalan zijn visie op comics en superhelden neerzet schreeuwt om een bedachte opbouw met psychologisch onderbouwde profielen. Ook is de film een mooi voorbeeld van hoe esthetiek en een goed verhaal hand in hand kunnen gaan; Shyamalan heeft zijn film gemodelleerd als een stripboek, met kadertjes die worden gescheiden van elkaar met zwarte fade-outs en een apart kleurgebruik dat in de film een donkerblauw tintje benadrukt. Veel van de interactie is ook non-verbaal, waarbij de beelden voor zich moeten spreken, en dat ook doen. Wanneer Willis' personage zich bewust wordt van zijn eigen krachten door te oefenen met halters, zegt één blik op zijn verbaasd gezicht wanneer hij tweehonderd kilo naar boven kan persen méér dan tien bladzijden dialoog ooit zouden kunnen.




Niet iedereen is overtuigd dat Shyamalan een visionaire regisseur is, en sommige filmcritici zijn persoonlijk in hun kruis gebeten omdat in Lady In The Water de auteur een collega-criticus aan stukken laat scheuren - Shyamalans niet zo subtiele fuck you-boodschap - maar ontkennen dat de man originele scenario's schrijft is ontkennen dat de zon schijnt. Hem de nieuwe Hitchcock noemen is natuurlijk een brug te ver, alhoewel er parallellen zijn, zoals zijn cameo's, maar de man weet toch ook zijn eigenzinnige stempel te drukken op al wat hij produceert, en levert per definitie geen eenheidsworst af. Bruce Willis zit stevig in zijn eerder atypische, tragische rol die hij zeer ingetogen en soms zelfs een tikje griezelig neerzet, en die mijlenver afstaat van het wijsneuzentypetje dat hij in Die Hard en alle gelijkaardige films opvoert, en in plaats van tegenover de onervaren Haley Joel Osment wordt hij deze keer tegenover een immer uitmuntende Samuel L. Jackson geplaatst. De twee hoofdpersonages zijn echter geen zwart-witfiguren, maar zijn genuanceerd en subtiel, en er is zeker een zaak te pleiten om een film op te bouwen met een verhaal dat erg draait om het psychologische zijnsbesef van de personages. Is uw idee van een superheldenfilm echter ééntje waarbij de antagonisten elkaar om de vijf minuten moeten bekogelen met autowrakken of halsbrekende toeren moeten uithalen op de top van een wolkenkrabber, dan is Unbreakable waarschijnlijk niet uw ding.




Maar de grootste troef is dat het, ondanks de duistere stijl en het trage verteltempo, toch een vrij toegankelijke film is gebleven, die achteraf erg veel stof tot napraten biedt. Zeker bij meerdere kijkbeurten valt het op hoe Shyamalan alle puntjes in zijn scenario zorgvuldig heeft voorbereid, en geen losse eindjes meer laat hangen zoals hij in sommige van zijn andere films wel durft.




BEELD EN GELUID
In tegenstelling tot de sequel, Glass, is Unbreakable wél op 4K uitgebracht met Nederlandse ondertiteling. We hebben hier de UK-versie voor ons liggen, en die scoort op gebied van beeld net iets beter dan de Blu-ray. Het betreft een zeer helder beeld, dat weliswaar zeer donker is, de aard van de film indachtig, maar de details komen zelfs in de meest donkere scènes nog goed naar voor, en vooral de huidtinten zien er realistisch uit, met hier en daar een kleine verbetering in detail op onder meer de huid van Samuel L. Jackson. De film is een beetje grainy, en ook dat kan zeker geen kwaad bij een prent als deze die het moet hebben van een realistische visie op het superheldengenre, voor zover zoiets bestaat. Voeg daarbij nog een bijkomend uitgebreid HDR-kleurenpalet, en dit is een schijf die de upgrade naar 4K waard is. Het geluid is gek genoeg niet afgewerkt in Dolby Atmos of DTS:X, maar e moeten het stellen met een Engels DTS-HD MA 5.1 ES-track, die weliswaar een mooie upgrade is van de Dolby Digital 5.1 EX en de LPCM 5.1-tracks die op de originele Blu-ray stonden. De creepy surrounds worden in deze track meer aangesproken, en voor een release die essentieel van Disney is - Touchstone is een bijhuis van het Huis van de Muis - is er gelukkig niet te veel geknoeid met het geluidsvolume, wat betekent dat subtiele effecten zoals het geroezemoes in het stadion waar David werkt, de wind en de claustrofobische onderwaterscène zeer mooi de prioriteiten krijgen die deze verdienen. Er is ook nog een prachtige score van James Newton Howard, beslist één van zijn betere, alhoewel de man zelden teleurstelt natuurlijk.




EXTRA'S
Deze UK-versie bevat een Blu-ray met dezelfde extra's als de losse release. Bekijk de extra's echter niet vooraleer je de film hebt bekeken, want de pointe wordt er nogal sterk in weggegeven. De hoofdbrok bestaat uit net geen half uur verwijderde scènes (23:33), die telkens ingeleid worden door regisseur M. Night Shyamalan, die zeer uitvoerig vertelt waarom de scènes in kwestie zijn gesneuveld. De behind the scenes-documentaire The Making Of Unbreakable (14:21) is een erg EPK-achtige featurette, waarin iets te nadrukkelijk de lof van Shyamalan wordt gezongen, maar het geheel is zeker niet indrukwekkend. Dat is wel het geval voor de documentaire Comic Books And Superheroes (19:29), een uitstekend werkstuk dat aan de niet-Amerikaan de impact van deze populaire cultuurvorm kan uitleggen, die toch nogal wat verschilt van de Europese versie. The Train Station Sequence (4:15) is een korte multi-angle featurette, waarbij de kijker kan wisselen tussen beeld en storyboards. Een rariteitje om mee af te sluiten is de kortfilm "Night's First Fight Sequence" (2:29), een homevideo van M. Night zoals we er ook al een zagen op de extra's-sectie van Signs. Wederom ontbreekt op deze versie een commentaartrack, voor een film als deze eigenlijk een must, maar niet terug te vinden.

CONCLUSIE
Unbreakable is Shyamalans beste film, wat allicht niet snel zal veranderen nu de regisseur heden ten dage wat aan het slabakken is. De film stond lang op mijn verlanglijstje om geüpgradet te worden naar UHD, en mijn smeekbede is kennelijk verhoord. Een aanrader.