Malcolm McDowell: "Acteren is een job; het is business."

Eén van de belangrijkste gasten tijdens het "30ste Filmfestival van de Amerikaanse film" in het Franse Deauville was acteur Malcolm McDowell. Wij hadden een persoonlijke babbel met deze veteraan, die de meeste ongetwijfeld zullen kennen van klassiekers als A Clockwork Orange en Caligula. Het werd een overzicht van zijn carrière, maar natuurlijk vergaten we zeker niet zijn belangrijkste filmmomenten te vragen.



DVD Info: Je werd geboren als Malcolm Taylor. Waarom veranderde je het later in McDowell?
Malcolm McDowell: McDowell is de naam van mijn moeder. Omdat er reeds een acteur was die Malcolm Taylor heette, was ik verplicht een andere naam te kiezen. Ik heb nooit gewerkt onder Taylor, want wanneer je als acteur aan de slag wilt, moet je je laten registreren bij een acteursvereniging, en die naam was verboden. Zonder er veel over na te denken koos ik voor McDowell.

Wanneer we jouw carrière overlopen, zien we dat je niet alleen in Amerikaanse producties te zien bent, maar ook heel wat films draaide in Europa. Zijn er grote verschillen merkbaar als acteur wat de werkwijze betreft in de verschillende werelddelen?
Veel verschil maakt het voor mij niet uit. Ik hou er van om films te maken in vreemde landen. Het is een nieuwe ervaring en ook een uitdaging. In '90 was ik actief in Rusland en dit was echt buitengewoon. Onlangs ging ik terug voor opnames, en ik moet zeggen dat alles er nu totaal anders is. Binnenkort ga ik voor het eerst naar Indië voor de film Red Roses And Petrol, zodat ik terug enorm benieuwd ben wat dit zal worden. Die film heeft een budget van amper 300 000 dollar, die door de familie van de regisseur betaald wordt. Natuurlijk zullen wij als acteurs geen geld ontvangen, maar dit is niet zo erg, als het project de moeite loont. En ik moet slechts 10 dagen op de set zijn, dus het valt allemaal wel mee. Als acteur kan je dit niet altijd doen, want anders wordt het niet meer leefbaar. Wanneer dit sporadisch gebeurt, heb ik er totaal geen problemen mee.

Kies je soms films uit enkel en alleen voor de locatie?
Nee, niet alleen voor de locatie. Wanneer ik jaren geleden werkte met James Mason, zei hij me de volgende woorden, die me altijd zijn bijgebleven: "Malcolm, er zijn altijd 3 criteria waaraan een film moet voldoen: de rol, het budget en de locatie. Als 2 van de 3 interessant zijn, doe het dan." Dit vond ik geen slechte redenering.

Hoe zie je jezelf als persoon: Engelsman, Amerikaan of geen van beide?
Ik voel me zeker niet Engels. Ik verliet Engeland een hele tijd geleden en wanneer ik daar terugga denk ik bij mezelf: "My God, dit is een vreemd land voor me." Ik veronderstel dat ik meer Amerikaan ben.

Ga je veel terug naar Engeland?
Een keer of twee per jaar, denk ik. Vroeger ging ik vaker, maar mijn moeder overleed een paar jaar geleden, zodat ik nu automatisch minder ga. Natuurlijk ben ik er ook af en toe om aan één of andere film te werken en om mijn naaste familie te bezoeken.

Je was te zien in Star Trek: Generations. Wat klopt er van de geruchten dat je doodsbedreigingen zou hebben ontvangen, omdat je Captain Kirk om het leven bracht?
Ja, die zijn waar. Ik kan je wel niet vertellen hoe serieus ze waren, maar die stonden op "the good old internet", waar ik nooit een blik op werp. Mijn neef belde me en bracht me dusdanig op de hoogte. Ik nam het niet ernstig op, maar mijn vrouw begon te flippen. Alhoewel ik het als grap beschouwde, informeerde mijn agent de verantwoordelijken bij Paramount Pictures. Ik stond immers op het punt publiciteit te maken voor de film, zodat er detectives werden ingeschakeld tijdens mijn verblijf in het hotel te New York. Dit was een vrij komische situatie, want ze volgden me overal waar ik ging. Toen we uiteindelijk het hotel verlieten om te gaan dineren, stond er niemand; geen enkele fan! Waarop ik zei: "Sorry, detectives, ik zal jullie moeten ontgoochelen. (lacht)

Hoe kijk je terug op die Star Trek-film? Was dit een bijzondere belevenis?
Ik heb me geamuseerd; er heerste vooral een gezellige sfeer. Ik kende Patrick Stewart al door onze toneelcarrière. Hij speelde reeds een oude man toen ik amper 24 was. Patrick was toen al kaal, zodat hij meestal ingeschakeld werd om oude typetjes te vertolken. Hij is echter een zeer goed acteur en het doet deugd om te zien dat hij jaren later zoveel succes heeft. Ik hield er ook van om met William Shatner te werken. Hij heeft een gezonde dosis humor. Generations vond ik een vrij goede film. Ik zag hem slechts één keer, wat voldoende is, maar ik kan er inkomen dat hij voor de fans best interessant was. Ik zal echter nooit het Trekkie-gedoe begrijpen, maar dit is dan weer iets anders (lacht)...

Welke films bekijk je het liefst?
Ik ga niet zo vaak naar de film. Natuurlijk bekijk ik de films die me toegestuurd worden door de Academy, zodat ik er toch wel een groot aantal gezien heb. Meestal wacht ik tot ze mij die toesturen op het einde van het jaar. Maar ik ben de typische Hollywood-films echter kotsbeu. Als ik nog veel van die special effects-films ga zien, dan ontplof ik wellicht.

Je was te zien in I Spy, nochtans ook een film met heel wat effecten...
Ik zag die film niet, omdat ik me niet kon vrijmaken voor de première, maar ik hield ervan om te werken met regisseur Betty Thomas. Over het resultaat kan ik dus geen mening kwijt.

Voor het overgrote deel van de filmliefhebbers ben je de acteur uit A Clockwork Orange. Is dit ook jouw belangrijkste film?
Nee, ik beschouw het eerder als een ver familielid. Nu en dan word ik uitgenodigd op een festival, waar ze me telkens aan die film doen herinneren. Anderzijds ben ik enorm trots op die film, omdat het mij een groots leven en carrière gaf. Het begon echter allemaal met If... van Lindsay Anderson uit '68. Het was mijn eerste film dat Kubrick vijf keer zag, alvorens hij me castte. Dus het gaat eigenlijk terug tot het prille begin van mijn carrière. A Clockwork Orange was echter een enorm belangrijke film voor me; en dit is het nog steeds, want iedere generatie leert hem kennen. Om maar een voorbeeld te geven; ik kreeg onlangs een telefoontje van mijn dochter die naar de hogeschool gaat en ze vertelde me het volgende: "Pa, je zal me allicht niet geloven, maar mijn kamergenote heeft een poster van jou op haar muur hangen uit A Clockwork Orange! Een maand later belde ze me terug, en opnieuw was ze verrast: "My God, er hangen een heleboel foto's van jou bij verschillende studenten!" Dit vond ik leuk om te horen!

Had je tijdens de draaiperiode verwacht dat die film jaren later geschiedenis zou maken?
Wanneer ik nu aan film bezig ben, sta ik er niet bij stil dat het zal uitgroeien tot een tweede mijlpaal zoals A Clockwork Orange. Er zijn immers maar weinig films die iedere generatie blijven aanspreken. Het is dus een opmerkelijke film, maar laten we zeker Anthony Burgess niet vergeten, die de schitterende roman schreef. Hij wordt zelden of nooit vernoemd, en dat vind ik spijtig. Natuurlijk zorgde Kubrick voor een meesterlijke vertaling van het boek naar het witte doek, maar Burgess leverde de ideeën. Toen ik destijds aan Clockwork bezig was, voelde ik aan dat het iets speciaals zou worden. Ik had echter zeker niet verwacht dat ik er ruim 30 jaar later nog zou over praten tegen jou (lacht).

Het is algemeen gekend dat Stanley Kubrick een perfectionist was en voor sommige scènes héél wat takes wou. Hoe was jouw ervaring?
Ik denk dat ik zo'n 51 of 52 takes voor hem gedaan heb; dat was het maximum. Ik weet nog goed dat ik hem vroeg om het te herleiden tot 0 takes, maar dit was niet mogelijk (lacht). Echt hulpvaardig was Stanley als regisseur niet; hij hield zich meer bezig met het technische aspect. Eigenlijk mag ik me gelukkig prijzen dat het bij die 52 takes bleef. Eén van de beste scènes uit de film, heb ik trouwens mogen improviseren. Dit is het fragment op het einde, waar de psychiater mijn kamer binnenkomt en foto's begint te tonen van allerlei dingen. Waarop ik zei: "Yes, yes,...". Zo zie je maar dat spontaniteit soms goede dingen kan voortbrengen.

Klopt het dat je sinds A Clockwork Orange een fobie hebt van oogdruppels?
Nee, dat is complete onzin! Het wordt inderdaad vermeld op het internet, maar ik zeg het jou: geloof nooit iets wat online staat! Het is allemaal flauwekul! Ik heb het er nooit over gehad, terwijl het één van mijn quotes zou zijn. Ik gebruik zelden of nooit oogdruppels, maar dat ik een fobie zou hebben, is fel overdreven en onjuist.

Een andere controversiële film waarin je te zien was, is Caligula. Kan je daarover eventueel een anekdote vertellen?
Eerlijk gezegd probeer ik nooit spijt te hebben van iets wat ik in het verleden deed. Ook aan Caligula heb ik goede dingen overgehouden. Ik zou je een heleboel leuke verhalen kunnen vertellen over "Penthouse"-uitgever Bob Guccione en zijn meiden, die naar Rome kwamen, omdat ze dachten dat ze in een James Bondfilm zouden meespelen (lacht). Daarnaast kon ik werken met volgens mij wellicht de grootste acteur; nl. Sir John Gielgud waarmee ik ooit te zien was. Ik bewonderde hem niet alleen als acteur, maar ook als mens.

Eén van je recentste films is Just Visiting. Hoe was die ervaring? Zag je de originele films?
Ja, ik zag beide films van Les Visiteurs. Ze waren schitterend. Eerlijk gezegd, denk ik, dat ze daar beter waren gestopt. De Amerikaanse versie kwam volgens mij te laat. De beste scènes zaten verwerkt in de originele films en het Amerikaanse publiek begreep er weinig van. Vandaar dat de film vrijwel de mist inging. Ik nam de rol aan, omdat ik op die manier met Jean Reno kon werken, die ik enorm bewonder. De opnames waren ook leuk, vooral door het goochelen met de verschillende kostuums en make-up.

Welke zijn je favoriete films uit je carrière?
Dat is moeilijk, maar ik zou zeker If..., A Clockwork Orange, O Lucky Man en Gangster No.1 willen vermelden.

Heb je ooit speciale mail of geschenken mogen ontvangen van de fans?
Ja, ik heb mijn gedeelte wel gehad (lacht), maar ik hecht er eigenlijk niet veel belang aan. Ik hou er eigenlijk niet zo van om een dialoog te starten met fans, omdat ik het beter vind om niet te persoonlijk te worden. Hetgeen ik doe, beschouw ik als een job, het is business. Het heeft dus niks te maken met wie ik ben als persoon. Het staat zo ver van de werkelijkheid. Zelfs wanneer ik leuke mensen vertolk, ben ik nog steeds mezelf niet. Soms raakt het publiek daarbij verward. Acteren is een job, en het is niet zo moeilijk of ingewikkeld. We zijn niet in staat om kanker te genezen of doen niks dat belangrijk is op wereldvlak. Het enige wat we doen is entertainment brengen.

Dus je zou bijvoorbeeld nooit naar Star Trek-conventies gaan om handtekeningen uit te delen of een praatje te slaan met de aanwezige fans?
Zeker niet; God, ik mag er niet aan denken...

Bedankt voor dit gesprek!
Graag gedaan!

Alle nader besproken titels zijn verkrijgbaar op dvd: A Clockwork Orange is verkrijgbaar bij Warner Home Video; Caligula en Just Visiting worden verdeeld door Dutch Filmworks, Star Trek: Generations is inmiddels uit als Special Edition bij Paramount Home Entertainment en I Spy wordt uitgebracht door Sony Pictures Home Entertainment.
Foto: Jurgen Gryspeert