Wim De Witte (programmator Filmfestival van Gent): "Ik ben er tegen dat kranten films gratis weggeven. Ik noem dat de devaluatie van de waarde van de film. Je mag een mens niet doen  geloven dat een film gratis is."

Op 9 oktober gaat de kurk van de fles voor de 39e editie van het Filmfestival Gent. DVD Info besloot daarom Wim De Witte, filmkenner en programmator van het festival, te interviewen.

DVDInfo: Beste Wim. Jij bent de programmator van het Filmfestival. Betekent dit dat jij het monopolie hebt over wat er op het festival wordt getoond?
Wim De Witte: Neen, absoluut niet. Wij werken met een programmatieteam en daar horen naast heel wat externe mensen, mezelf, gedelegeerd bestuurder Jacques Dubrulle en sinds vorig jaar onze artistiek directeur Patrick Duynschlaegher bij. Wij proberen zo veel mogelijk films te zien. Wij krijgen zoals je kan verwachten heel wat voorstellen. Binnen het programmatiecomité discussiëren wij welke film wordt opgenomen en welke niet. Sinds Patrick erbij is, is mijn job heel wat veranderd. Ik pleeg meer overleg en er is meer plaats voor discussie. We hebben dit jaar bewust gekozen om minder films te programmeren en dat was niet zo’n evidente beslissing, het vergt namelijk een veel scherpere keuze.

Wat zijn de belangrijkste motivaties bij zo’n keuze?
Moeilijk om daar op te antwoorden, want er is niet echt een lijstje met criteria dat we hanteren. Soms is dat wel het geval als we op zoek zijn naar films die in een bepaalde sectie zullen terechtkomen. Denk maar aan deze die worden gekozen voor het sounddesign en de beste muziek. Maar voor de rest beperken wij ons niet tot een regio of een genre, trouwens het is een internationaal filmfestival. Wij proberen daar ook de grote filmmaatschappijen bij te betrekken, doch is dit door de verandering van het filmlandschap niet meer hetzelfde als vroeger. Men is bang om een film te vroeg te lanceren, men doet het in zijn broek voor een slechte mond-tot-mondreclame en uiteraard is er nog de angst voor de illegale kopieën. Pas op, een film als Transformers zul je niet op het festival vinden, die hebben zo veel kansen via andere wegen om aan het publiek te worden getoond. Voor ons is het van groot belang dat films zonder distributie toch een publiek kunnen vinden. Zelf denk ik dat het festival een rol heeft in het algemeen bevorderen van de filmcultuur, helpen om een film te lanceren. Dat is niet altijd gemakkelijk, hoor. Kijk, als wij vier ijzersterke Duitse films hebben en daar komt plots een vijfde bij dan zou die wel eens uit de boot kunnen vallen. Bovendien ben je ook nog beperkt met je datum: de film moet beschikbaar zijn in de periode dat het festival loopt.

In de eerste plaats programmeren wij arthouse-films, wat dat woord ook mag betekenen. Vorig jaar hadden wij bijv. The Help. Deze film was zonder twijfel op papier de meest commerciële, maar als je dan achteraf ziet dat hij niet echt een kassucces was, kun je dan echt van commerciële film spreken? De uitdaging voor ons is dat wij films als The Help kunnen plaatsen naast een prent uit Kazachstan. En ook moeten we zeggen dat het onmogelijk is om louter cinefiel tewerk te gaan. 70% van ons budget komt uit privémiddelen en slechts 30% van de overheid en dus is het normaal dat onze privépartners verwachten dat daar een rode loper ligt, zij liggen nu eenmaal niet wakker van de Sokurovs van deze wereld. Kunst en het commercieel belang liggen zeer dicht naast elkaar, weet je? Maar dat is nu net het mooie, want het is wel dankzij hun dat we er ieder jaar weer staan.

Hoe is jouw manier van werken? Zit jij in een donker kamertje alwaar je alle mogelijke kandidaatfilms bekijkt of dweil jij de wereld af om op zoek te gaan naar een degelijke affiche?
Er zijn heel wat manieren, maar ik denk dat je het kan opdelen in vier groepen. Allereerst zijn er de andere festivals. Wij gaan iedere keer naar Berlijn, Cannes en Venetië omdat wij daar mensen ontmoeten die ons vertellen wat er in de pipeline zit, steeds rekening houdend met de datum oktober. Soms gaan we ook naar kleinere festivals, zoals we dat deden bij onze focus opArgentinië, dan trokken wij naar Buenos Aires. Naast de festivals heb je de Belgische distributeurs die bij ons komen met hun voorstellen en uiteraard gaan wij zelf op zoek in tijdschriften zoals Variety of Film Français en als iets onze interesse wekt, dan vragen wij een screener aan. Ten slotte heb je nog de filmmakers zelf die hun materiaal zelf spontaan opsturen, dat is vooral het geval in de kortfilmcompetitie, zo’n 90% van het aanbod uit dezegroep bestaat uit films die de makers zelf hebben gestuurd. Dit jaar heb ik (hij kijkt op zijn computer, nvdr) exact 1491 inzendingen gekregen. Ik kan daar natuurlijk niet alleen naar kijken en daarom zijn er heel wat externe mensen diemeehelpen.

Naast het belang van de soundtrack, vind ik zelf de diversiteit van het aanbod één van de mooiste troeven van het Gents Filmfestival. Wat maakt volgens jou het Filmfestival van Gent anders dan de rest?
Voor mijzelf is dat uiteraard het feit dat ik van mijn hobby mijn werk heb kunnen maken. Voor de rest, je zegt het zelf: de diversiteit. Wij willen het publiek een staalkaart aanbieden van wat er momenteel aan de gang is en door het belang dat wij hebben gehecht aan de muziek hebben wij ons kunnen diversifiëren, ons kunnen onderscheiden van de rest, weet je? In de jaren 80 werd het filmfestival een coproductie met het Festival Van Vlaanderen en als ik terugblik op al die jaren dan denk ik dat ik kan zeggen dat dit een geslaagde combinatie is. Wij staan wereldwijd op de kaart en akkoord, we zijn al 39 jaar bezig, maar als ik een filmmaker aanspreek, dan heeft die over ons festival gehoord. We proberen ons wel een beetje los te maken van de symfonische muziek, ofschoon dit steeds belangrijk zal blijven. Dit jaar hebben we bijvoorbeeld de James Bond-concerten waarbij heel wat Vlaamse artiesten zijn betrokken, van Koen Wauters tot Roland.

Onlangs werd het Filmfestival van Cannes sterk bekritiseerd om het snobisme. De glamour moest deels wijken voor auteurscinema die vooral de recensenten bekoorde. Hoe sta jij daar tegenover?
Tja, volgend jaar zal het wel weer anders zijn, zeker. Cannes is een raar ding en ik vind het gevaarlijk om onszelf met Cannes te vergelijken. De afgelopen jaren heeft dit festival zich geprofileerd als datgene waar iedereen moet zijn. Ze mogen in Cannes heel wat risico’s nemen, vind ik, want iedereen is er sowieso. Het filmaanbod van dit jaar vond ik helemaal niet slecht, integendeel het was één van de sterkste van de afgelopen jaren. Het is toch fantastisch dat auteurscinema daar ook aan bod komt? De laatste Madagascar ging daar toch ook in première? (windt zich een beetje op, nvdr) Het is toch de bedoeling van een festival om eigenzinnige cineasten een plaats te geven en waar kan men dat beter doen dan in Cannes? Ik vind het perfect verdedigbaar dat Cannes kiest voor auteurscinema, want de grote films uit Hollywood krijgen sowieso een stem. Binnenkort heb je de Fortis Filmdays, toch? Ik vind dat fantastisch dat men kortingen geeft, want zo bevorder je de filmcultuur. Waar ik wel tegen ben is als ik zie hoe kranten films gratis weggeven. Dat is absurd, ik noem dat de devaluatie van de waarde van de film. Daarom ook dat er niet zo veel wedstrijden zijn op het filmfestival. Je mag de mensen niet doen geloven dat een film gratis is. Het kost enorm veel geld, zelfs de kleinste producties.

Het lijkt een moeilijke vraag, maar toch, moet film noodzakelijkerwijze kunst zijn?
Neen, absoluut niet. Het rijke aan cinema is net dat er een boeiende link is met het commerciële aspect. Een kleine film met een klein budget gaat nog altijd over zeer veel geld. En je mag het draaien en keren hoe je wil, het commerciële aspect zal steeds om de hoek komen kijken. Ik probeer zo divers mogelijk te denken. Het is mijn taak om de films op een festival te plaatsen die ik goed vind en om terug te komen op je vraag, als het goed gaat in de commerciële filmwereld dan draait ook de alternatieve cinema goed. Ik heb altijd, sinds ik artikels schreef voor het schoolkrantje, een lans gebroken om mensen op te voeden met de filmcultuur. Het is toch niet normaal dat men mij in de middelbare school slechts drie films heeft getoond? En eens ze vertoond werden, werden ze al gauw weer in de schuif gestopt om ze te vergeten.

Laten we even stilstaan bij de filmliefhebber Wim De Witte. Ik heb het voorrecht jou te kennen sinds mijn jeugd en toen viel me op dat jij als een fervente fan omsprong met het medium film. Na jaren achter de schermen te hebben gewerkt en de filmwereld in zijn blootje te hebben gezien, bekijk jij de filmwereld nog steeds met de naïeve ogen van een fan? Is de droomwereld niet open gespat?
Dat uiteenspatten valt mee, hoor. Als je in Cannes bent, dan zie je uiteraard uitbundige feestjes, maar weet je: ik ben vorig jaar naar één receptie geweest. Ik wil die decadente achterzijde helemaal niet zien, ik wil van de film genieten. Je komt wel mensen tegen die ervoor zouden kunnen zorgen dat je het begrip film anders bekijkt, maar dat is overal zo. Dat is ook zo in andere sectoren. Ik vind dat eigenlijk een zeer moeilijke vraag en jawel, ik heb veel gezien, maar ik bekijk de filmwereld daar niet anders door. Als ik de wereld anders bekijk dan vroeger dan is dat door dingen die ik persoonlijk heb meegemaakt en natuurlijk het ouder worden (lacht, nvdr). Als zo’n filmster naar Gent komt dan valt dat uiteindelijk wel mee, hoor. En al die eisen die ze stellen komen meestal vanuit hun entourage.

Het Gents Filmfestival speelt zich af in het prachtige Kinepolis-complex dat eigenlijk symbool staat voor de Hollywood-droom. De films die je doorgaans op het Filmfestival kan bekijken zijn net de werken van regisseurs die dit soort cinema op de korrel nemen. Is dat geen contradictie?
Neen, hoor. Ik denk dat niet. Auteurscinema is toch ook gemaakt om in de beste omstandigheden te worden getoond? Kinepolis heeft werkelijk alle potentieel om films in de beste omstandigheden aan een publiek te tonen. Als jij in zaal 3 zit van de Kinepolis beleef je film toch ook op een andere manier? Er is al eens gevraagd om het Filmfestival enkel in de Kinepolis te doen en louter financieel zou dit ons ten goede komen, maar we doen het niet, want ook de andere bioscoopzalen zoals de Sphinx en de Studio Skoop hebben geschikte zalen. Dat zijn trouwens net als KASK en de Vooruit medespelers van het festival. In mijn keuze in welke zaal een film zal spelen ben ik niet langer meer beperkt, want iedereen kan nu digitaal afspelen. Een muziekfilm zal ik uiteraard in de Vooruit programmeren omdat dit een zaal is die een grote band heeft met muziek. Het is al eens gebeurd dat een filmmaker bij me kwam toen zijn film in de Vooruit werd getoond en die mij zei: “Waarom toon je dat hier? Je hebt toch die mooie zalen van de Kinepolis?”. Tja, ik weet ook wel dat er mensen zijn die zullen wegblijven omdat er in de Kinepolis popcorn of nacho’s gegeten wordt. Ik heb daar geen probleem mee, zolang ik maar geen popcorn over me heen krijg en trouwens (lacht nvdr), ik durf ook wel eens om zo’n popcornbeker gaan, hoor. Ik weet wel dat de omzet van het Kinepoliswinkeltje daalt tijdens het festival, maar de schoonmaakploegen zijn wel tevreden. Die komen echt bij mij en zeggen dat de zalen tijdens het festival na afloop van de voorstelling veel properder zijn. Neen, serieus, bij mij draait het om de audiovisuele ervaring en die is in de Kinepolis optimaal.

Wat vind jij als filmliefhebber van Hollywood en de cinema die daar wordt gemaakt?
Het is gezond om steeds voor alles open te staan, vind ik. Ik kan evenveel genieten van een Hollywoodfilm als van auteurscinema en iedere keer als we een programmatie samenstellen is het een uitdaging om de ideale mix te maken. Dus ja, een goede Hollywoodfilm heeft ook zijn plaats op het festival. Voor formulefilms is die er niet. Je moet nu ook niet denken dat ik alles bekijk wat uitkomt. Het is zelfs vaak zo dat wanneer ze niet op een festival zijn vertoond, dat ik ze niet heb gezien. Op het filmfestival van dit jaar zijn er ook heel wat Vlaamse films te zien, ik vind overigens dat er in Vlaanderen een zeer goede evolutie is.

Het is een vraag die ik moet stellen. Wat is volgens jou de beste film aller tijden?
(Trekt een gezicht, nvdr) De hele wereld zegt dat het Vertigo is, dus het zal wel Vertigo zijn, zeker? En vorig jaar was dat Citizen Kane. Neen, ik kan dat niet. Ik kan zelfs geen eindejaarslijstje samenstellen en zelfs niet op het festival. Ik neem dan mijn Knack en begin al de beste films te omcirkelen en op het einde van het verhaal weet ik niet wat ik moet kiezen.

Wat vragen over het komende festival. Wat moeten de hoogtepunten van de 2013-editie worden?
Ik denk dat de openingsfilm van Felix Van Groeningen The Broken Circle Breakdown heel wat impact zal maken op het publiek, heel wat Belgische films overigens. Wij hebben in onze programmatie zowel de Gouden Palm als de Gouden Beer en natuurlijk zijn er de vele concerten. We proberen dat ieder jaar wat te beperken, maar als ik het programmatieboekje zie dan zijner dat weer een heleboel geworden.

Er is een expositie over Romy Schneider, het prinsesje Sissi dat de muze van de nouvelle vague werd. Kun je daar iets meer over vertellen?
Ik heb die tentoonstelling in Berlijn gezien, dat zijn trouwens ook de mensen met wie we vorig jaar hebben samengewerkt voor de Ingmar Bergman-tentoonstelling. Zelf vind ik het jammer dat er niet meer volk is komen kijken, maar naast die van Kubrick vond ik het de mooiste tentoonstelling die we hebben gedaan. Romy Schneider is wederom een nieuwe uitdaging. Ik heb er geen idee van hoe dat leeft bij de mensen, maar ze is wel de ideale figuur voor zo’n expo. Alles komt aan bod, zowel de Sissi-tijd als de Franse films en de vele schandalen waarin ze was verwikkeld.

Er is ook speciale aandacht voor het misdaadgenre. Hierin herken ik uiteraard de hand van jullie artistiek directeur.
Absoluut, dat is de inbreng en de keuze van Patrick. Dat komt voort uit een discussie over een aantal films en hoe je ze naar een publiek moet brengen. Ikzelf ben voorstander om de films in een parcours te omkaderen, een mooi voorbeeld hiervan is het 55+-parcours. Vroeger hadden we ook World Cinema, maar dat is zo’n ruim begrip dat niemand wist wat men precies moest verwachten. Vaak komen mensen bij mij die zeggen dat ze niet weten hoe ze uit de vele films moeten kiezen en ik denk dat Crime Scene een titel is die meteen alles uitlegt. Er zijn heel wat thema’s zoals Artists On Film (van Liv Ullman tot Nicholas Ray), The Last Picture Show (thema’s waardoor de cinema is veranderd) en ook natuurlijk Cesare Deve Morire van de gebroeders Taviani die de Gouden Beer in Berlijn wonnen.

Ik laat de slotwoorden voor jou, beste Wim. De grootste dank vanwege de redactie voor je tijd.
Bedankt voor jullie interesse!