Dat meen je niet?

Jawel, bij ons is er iemand die scenario's naleest en de diversiteit bekijkt voor of achter de camera. Er is ook iemand die het ecologisch bekijkt, of iemand met de fiets komt of zo. En ik ben niet eens ironisch...

Dus die tijd van vroeger komt nooit terug?

Je moet het bekijken als een klok met een klepel die van links naar rechts slingert en uiteindelijk komt die wel weer in het midden terecht. En ik veroordeel die bewegingen ook niet, een Me Too-beweging was bijvoorbeeld noodzakelijk en nuttig, maar bij iedere revolutie vallen er ook slachtoffers. De klepel zal dus wel terug naar het midden komen, maar dat betekent niet meteen dat films over lesbische sadistische nazileidster opnieuw zullen kunnen (lacht), tenzij er een Quentin Tarantino aan zou wagen.

Voor mij is dit een typisch Jan Verheyen-boek. De man die geen blad voor de mond neemt, en die in één zin Suspiria van Dario Argento en Call Me By Your Name van Luca Guadagnino de grond inboort...

Goh, dat is bewust. Er zijn al saaie mensen genoeg. Uiteindelijk ben ik ook maar een middenstander en die mag geen kleur hebben en die iedereen sympathiek moet vinden. Maar ik ben zelf een nerd en dat zijn het soort mensen die niets liever doen discussiëren over bepaalde films zoals bijv. ik doe over Suspiria. Het is een uithaal die ik ten volste meen, maar fans van Argento zullen wel merken dat ik doorheen het boek wel wat zalf op de wonde smeer. Ik wilde geen academisch boek schrijven. Het moest grappig zijn en ik vind Suspiria van Argento, en nog meer de versie van Luca Guadagnino, compleet onbekijkbaar. En als er ooit een film komt van de meest overschatte films van de laatste jaren dan staat zijn Call Me By Your Name in de top 3 ervan.




Als mijn vrouw me vraagt waarom ik een voorliefde heb voor rioolcinema zeg ik steeds dat het uw schuld is...

(schiet in de lach). Geef mijn excuses aan uw echtgenote.

Maar serieus, wie of wat was bij u de rode draad in uw liefde voor wansmaak?
De cinema. Toen ik dit soort cinema ging opsnorren was er nog geen sprake van de VHS, ook al was ik één van de eerste die een videorecorder had, maar het duurde toch een hele tijd vooraleer je een hele resem titels op de VHS-markt had.

Vanaf mijn veertiende zag ik enorm veel films op televisie en vanaf 1974 ben ik enorm veel naar de bioscoop beginnen gaan en ik zag er werkelijk alles. Er waren jaren dat ik 400 films per jaar zag in de bioscoop en dat was echt alles... Franse kluchtfilms, Neue Deutsche Welle-films of Australische exploitation-films. En dat was voor mij dan ook de ideale filmschool.

In het midden van de jaren '70 had je ook die explosie van Fulci- en Romero-films. Ik zag natuurlijk het verschil tussen "goede" en "slechte" films, maar ik besefte wel dat het om films ging die de grenzen van smaak en waarden verlegden. Ik kwam overigens uit een typisch katholiek gezin en ik ging niet thuis de plot van die films gaan navertellen (lacht).

In 1980 verscheen wel het boek The Golden Turkey Awards van Harry en Michael Medved die me films als Plan 9 From Outer Space hebben leren kennen en ik ben dan via de VHS-markt die films beginnen te verkennen en zo met Jan Doense in Nacht Van De Wansmaak gesukkeld.

Dat werd een niche die mij enorm beviel, ook al ben ik er me bewust van dat het een afwijking is. Maar een onschuldige afwijking, want ik doe er niemand kwaad mee en het is fijn dat er een community rond dat genre is. Pas op, ik blijf altijd eerlijk en geef toe dat je drie-kwart van deze films niet kan uitkijken. De films die anno 2020 wel tot de eindmeet kunnen bekeken worden, staan overigens in het boek in het vet gedrukt. Het zijn er maar 50 op de 800 titels, dat wel... (lacht)

Jij hebt die films gezien toen ze uitkwamen, was dat met hetzelfde Wansmaak-oog die je nu hebt?

Dat is moeilijk. Ik was sterk onder de indruk van Zombi 2 van Fulci. Dat was een film die binnenkwam, maar als je dat nu terug bekijkt dan zit daar ook 40 jaar filmgeschiedenis tussen. Ik bedoel na Fulci heeft ook Danny Boyle zombie-films gemaakt en zijn er ook tien seizoenen van The Walking Dead verschenen. Ik was wel voldoende onderlegd om toen te zien dat Ape van Paul Leder in de categorie zat van "it's so good that it's bad".




Hield jij dat allemaal bij zoals Peter Bogdanovich of François Truffaut dat deed, je hebt me net bekend dat je een nerd bent (lacht)

Zekers, nu nog op mijn laptop heb ik een rubriek van quotes en allerlei lijstjes en je mag mij onbeschaamd categoriseren als een filmnerd!

Ik weet dat je hoog oploopt met de pornografische exploitatiefilm die Caligula uit 1976 is, maar kun je erzelf een film uitpikken voor iemand die nog nooit dat soort cinema heeft gezien?

Dat hangt er een beetje vanaf. In de rioolcinema heb je heel wat continenten en stijlen. Ik ben er me bijv. van bewust dat het genre "it's so bad that it's good" een zeer aparte smaak is. Maar er zijn ook films die filmhistorisch belangrijk zijn, want iedere film blijft wel een kind van zijn tijd. De vaandeldrager van de onbegrensde exploitation-smakeloosheid van de jaren '70 zijn de Ilsa-films omdat die alle drie goed gemaakt zijn, maar het is zo fout dat je er nog altijd gefascineerd en verontwaardigd naar kijkt.

Heeft het ook iets te maken met nostalgie? De generatie van nu heeft het over The Room als ze het over rioolcinema hebben, ik vond er geen zak aan...

Ik vind dat een goede vraag, Didier, want ik deel jouw mening over The Room volkomen. Na een kwartier vond ik het enorm vervelend, The Disaster Artist van James Franco over The Room vond ik beter. Maar of het nu met nostalgie te maken heeft? Een stuk wel, want net als films ben ik ook een kind van mijn tijd. Maar het is meer dan dat, het heeft ook te maken met de de technolische evolutie van de film. De charmante knuddigheid die je in de jaren '70 zag is nu volledig verdwenen. Als er nu een technisch slechte film is, dan kan je er bijna zeker van zijn dat het erom gedaan is en dan verliest het al zijn charme. Dat merkten ook Jan Doense en ik met Nacht Van De Wansmaak, er waren misschien nog 5 films bij die na 1985 zijn gemaakt.

Ik heb me altijd afgevraagd waarom jij als regisseur nooit op dit soort cinema bent gesprongen, ook al zat je met Alias zeer dicht in de buurt van de giallo.

Alias was een zeer interessante film omdat ik me wat kon laten gaan. Het is een beetje giallo zoals je zegt, maar ook slasher. Technisch ben ik trouwens nog trots op die film, maar ik heb een les geleerd uit die film. Bij de previews merkte ik in het kantelpunt (als Michael Pas aankomt in het gesticht van Hilde Van Mieghem binnenkomt) dat een driekwart van het publiek de film niet meer beet had.

Met zijn 150.000 bezoekers vond ik Alias een teleurstelling, wat aangeeft hoe pretentieus ik wel ben (lacht). En op hetzelfde moment draaide de supernatural-thriller What Lies Beneath van Robert Zemeckis met Harrison Ford en Michelle Pfeiffer wat wel een enorm succes was. En ik dacht meteen, doe deze film in het Vlaams en het publiek ligt zich krom te lachen in de gangen van de cinema. Bij ons moet alles realistisch zijn en er is geen plaats voor horror. Laat ons eerlijk zijn, bij ons zijn alle horrorfilms van de afgelopen 20 jaar geflopt. De enige uitzondering is wellicht De Lift van Dick Maas, en dat is toch al 35 jaar geleden. Maar films als Welp of Yummy waren in de bioscoop een teleurstelling. Gelukkig worden deze films wel opgepikt door distributeurs op genrefestivals.

En als je het aan mij vraagt of ik dat nu nog wil doen? Neen, want een film kost veel te veel energie, ook al heb ik er ooit vrij dicht bij gestaan. Samen met Jan Doense had ik het idee van de film Woensdag Gehaktdag. Het scenario speelde zich af op de Waddeneilanden waar een gekke geleerde experimenten uitvoerde met zeehonden. Natuurlijk dachten we aan Udo Kier en je hoort mij al komen, als je gebeten werd door zo'n zeehond dan veranderde je in een zombie. We hebben dat geprobeerd om te financiëren, maar je hebt hier toch gauw 3 à 4 miljoen voor nodig en we kregen dat geld niet bij elkaar. Ik heb vrij snel beslist om het niet te doen voor minder geld, want dan zou ik er niet tevreden over geweest zijn.

En dat soort cinema vind ik sowieso iets voor jonge wolven. Ik denk dan bijv. aan Sam Raimi of Peter Jackson. Ik ben nu 57 en niet het soort regisseur dat nog zin heeft om 's nachts onder een lekkend afdak een koude pizza te staan eten (lacht). Op de lijst van die dingen die ik graag wilde in mijn leven stond Woensdag Gehaktdag daar zeker tussen, maar ik heb mij verzoend met het feit dat dit niet zou gebeuren.

Enorm bedankt voor dit gesprek, Jan. Eén ding kan je alvast van je bucket list schrappen: het fantastische Alle Remmen Los! dat 35 euro kost (en iedere eurocent waard is) en uitgebracht werd door uitgeverij Houtekiet en te bestellen is op alle mogelijke webshops.