Boeken over films zijn weer helemaal in. Een paar weken geleden had Jan Verheyen het via zijn boek Alle Remmen Los! het met ons over rioolcinema en wie alles wil weten over soundtracks kan bij Robin Broos voor zijn boek The Original Soundtrack terecht. De samensteller en presentator van het gelijknamig Klara-radioprogramma verzamelde in dit boek allerlei verhalen en weetjes over filmmuziek. We gingen bij Robin langs...

DVD Info: Dag Robin, deze vraag heb je zonder twijfel al honderd keer moeten beantwoorden: hoe begon die liefde voor de filmmuziek?

Robin Broos: Ergens in het begin van de jaren '90 kreeg ik de cd John Williams Conducts John Williams: The Star Wars Trilogy, een soort best of van Star Wars, op een moment dat we dachten dat drie films wel genoeg waren om de hele saga te vertellen. Het waren nieuwe opnames van de voornaamste muzikale thema’s, opgenomen onder leiding van de maestro zelf. En wat het zo mooi maakt, het is een bloemlezing van wat Williams zo graag doet: leitmotivs schrijven voor de voornaamste personages van het verhaal. Van Darth Vader over Princess Leia tot Yoda, heel Wagerniaans, net als in de opera, als onderbewust geheugensteuntje wie nu weer wie is. Wanneer ik even later Jurassic Park zag in de bioscoop, meende ik de hand van dezelfde componist herkend te hebben. En zo startte mijn collectie soundtracks.

Het feit dat ik deze vraag stel wijst ook op het feit dat mensen dat nogal vreemd vinden. Klopt die redenering?

De verkoopcijfers van albums en de volle zalen bij filmconcerten spreken dat toch tegen. De moeilijkheid is dat soundtracks zijn gemaakt om een film te dienen en in de aftiteling pas aan het einde aan bod komen. Vaak is het niet datgene waarover je napraat met je vrienden op café. Bovendien is filmmuziek geen omlijnd genre.

Inderdaad, Robin. De term "filmmuziek" is inderdaad even breed als pakweg het woord "voedsel" of "sport". Dat gaat van minimalistische electro tot swingende musicals. Is er bij jou een voorkeur... en afkeur?

Toch niet. Een goede musical slaagt erin het narratief aan te vullen met muziek. Wat Justin Hurwitz bijvoorbeeld deed voor La La Land, hoort tot mijn absolute favoriete soundtracks van de laatste jaren. Net zoals de electronica van Kyle Dixon en Michael Stein voor Stranger Things. Wat me persoonlijk minder raakt, zijn de soundscapes zoals Hans Zimmer ze vandaag maakt. Muziek waarin de geluideffecten worden opgenomen, denk maar aan de voorbijscherende vliegtuigen van de Luftwaffe in Dunkirk. Dat is goed gemaakt, maar dat beluister ik toch liever niet op een rustige zondagochtend.

Soundtrack is ook een woord dat al meerdere malen dat verschillende dimensies kreeg. Je hebt uiteraard de originele scores maar de meest verkopende soundtracks zijn toch gewoon compilatie-LP’s met popsongs. Ik denk dan bijv. aan Top Gun of Flashdance. Zie je dat ook als filmmuziek, of is dat toch niet anders?

Om te beginnen: het woord ‘soundtrack’ heeft betrekking op alle geluid in een film, vanaf het moment dat het logo van de studio in beeld komt. Dus ja, ik beschouw ook dat als filmmuziek. Daarnaast is het nog eens het onderscheid tussen bestaande muziek, of orginele muziek, speciaal geschreven voor de film. Ook dan doorstaan die films de test. Het is pas wanneer bestaande muziek in een film wordt gebruikt, dat het tricky wordt. Wanneer Tarantino bestaande stukken van Ennio Morricone recupereert in Kill Bill, vind ik dat lastig. Omdat het uit de context wordt gebruikt. Maar wanneer diezelfde Tarantino ‘Stuck in the Middle With You’, de bubblegumhit uit 1973 van de Britse band Stealers Wheel, gebruikt in Reservoir Dogs, doet hij wel iets uniek. Plots lijkt dat nummer voor die film, voor die scène gemaakt. En ik kan de twee niet meer los van elkaar zien.