FILM
Prinses Merida (Kelly Macdonald) heeft het niet zo begrepen op het feit dat ze als dochter van de koning Fergus (Billy Connolly) in een gearrangeerd huwelijk moet stappen; ze is namelijk het type dat liever als een wilde jongen door de bossen rijdt op haar paard en intussen haar boogschietkunsten oefent. Vooral haar moeder, koningin Elinor (Emma Thompson), hamert zodanig op haar verplichtingen als eerstgeborene dat Merida het op haar seskes krijgt, en in het bos raad gaat zoeken bij een heks (Julie Walters). Die belooft haar een toverdrankje, verwerkt in een stuk cake, waardoor Merida's lotsbestemming vast en zeker zal veranderen en haar moeder van idee zou moeten veranderen. Het cakeje heeft echter een onaangenaam neveneffect: haar moeder verandert in een beer. Koning Fergus heeft het dan weer niet zo begrepen op beren, sinds een vervaarlijk exemplaar, Mor'du, hem zijn been heeft gekost. Samen met zijn spitsbroeders Lord Dingwall (Robbie Coltrane), Lord MacGuffin (Kevin McKidd) en Lord Macintosh (Craig Ferguson) zet hij de jacht op het beest in, niet wetende dat hij feitelijk op zijn vrouw aan het jagen is. Merida probeert intussen met moeder de beer op zoek te gaan naar een middel om de betovering te verbreken, maar daar staat een nogal strakke tijdslimiet op.




Bij het verschijnen van een Pixarfilm vragen we ons altijd opnieuw af wanneer de studio eens op zijn bek gaat gaan, niet dat we het hen toewensen maar gewoon om te zien of de studiobonzen kwaliteit kunnen blijven afleveren, en dat op de bek gaan zal ook weer met deze Brave niet lukken, alhoewel het verhaal wel érg veel lijkt op een mengeling van van Disney's eigen Brother Bear met een prinsessenfilm naar keuze. Waar Disney in 2012 met Wreck-It Ralph eerder probeerde haar publiek uit te breiden van het klassieke prinsessenbakvispubliek naar meer de jongens, doet Pixar na Cars 2 interessant genoeg eerder het omgekeerde, en wil een eigenzinnig en onafhankelijk personage als Merida naar voor schuiven als rolmodel, alhoewel het niet altijd duidelijk is welk alternatief Merida voor haar lotsbestemming dan wél voor ogen heeft in plaats van de volgende koningin te worden zoals moeder voorstelt. Met de film wordt wel een deel van het jongere publiek wat in de kou gezet, want zeker is het tweede, meer grimmige deel van de film misschien niet altijd even geschikt voor de jongste kijkertjes, wat met het luchtige eerste deel waarin de prinses door de Schotse hooglanden dartelt wellicht een beetje botst.




De synthese van deze twee tegenpolen blijkt uiteindelijk een redelijk brave, klassieke belerende en politiek zeer correcte, bijna conservatieve animatiefilm waarin waarden zoals familiegevoel en samenhorigheid erg in worden gepromoot. Waar we dat element ook terugvinden in bijvoorbeeld Monsters Inc., ontbreekt het in deze Pixar wel een beetje aan een quirky universum met surrealistische trekjes. Het hutje van de heks komt aardig in de buurt, maar veel actie speelt er zich niet af; het brandpunt van de film is de eeuwige twist van moeder en dochter, die hun geschillen moeten bijleggen en door de omstandigheden gedwongen worden om naar een savoir-vivre te zoeken. De feministische trekjes van Merida zijn natuurlijk uit hun historische context gerukt en worden geprojecteerd tegenover de gelukkig meer geëmancipeerde samenlevingsmodellen uit onze eigen tijd. En dan is het natuurlijk gemakkelijk om met zo'n contemporaine boodschap te scoren en Merida als modern rolmodel te presenteren; een formule die al in veel animatiefilms werd toegepast, en die een beetje haaks staat op het imago van Pixar als de frisse nieuwe wind die door het CGI-landschap blaast. Dit wordt ook nog eens in de hand gewekt door alle mannelijke figuren in de film af te schilderen als dronken stommeriken die niets liever doen dan knokken. Het lijkt soms het dorp van Asterix wel. Ook is het eigenlijk niet Merida die een belangrijke persoonlijke les leert, maar Elinor, die plots haar conservatieve ideeën over huwelijk en koningschap zonder aanwijsbare redenen overboord gooit en de denkbeelden van haar dochter overneemt. Merida verandert eigenlijk niet: ze is de roodharige wildebras aan het begin van de film, en is nog steeds dezelfde roodharige wildebras op het einde.




De grote troef die Pixar echter keer op keer kan uitspelen is dat hun animatie baadt in pracht en technisch niet is te overtroeven. Sinds The Incredibles heeft de studio alweer wat bijgeleerd inzake het in beeld brengen van menselijke personages, die het minder en minder moeten hebben van karikaturale trekjes zoals gemeengoed is bij Pixar's naaste concurrenten (bij zowat alle Dreamworks-films van de tien jaar voor deze film, zeg maar). Het eerder klassiek te noemen decor is de perfecte setting voor een sprookje van dit kaliber, en de mooie middeleeuwse Schotse hooglanden vormen een decor waar je zó in wegdroomt. Jammer genoeg is de aandacht voor het technische aspect soms wat overdreven - niemand interesseert het hoeveel computers er precies gebruikt zijn voor het renderen van Merida's rode krullen - en dit gaat jammer genoeg een beetje ten koste van het verhaal, waarbinnen de scenaristen extreem op veilig spelen en de geroemde ongebreidelde fantasie van Pixar een beetje moet wijken voor de gemeenplaatsen van Disney. Jong en oud zullen hun gading vinden in deze film, maar het is allerminst een innovatieve film. En toch overklast Pixar nog steeds de concurrentie.




BEELD EN GELUID
Ja ja, we zijn nog altijd bezig met onze collectie Pixarfilms om te schakelen naar 4K, zij het dat we dan een versie zonder Nederlandse ondertiteling voor lief dienen te nemen. Brave is technisch één van de meest voldragen films van de studio, en de heldere kleuren van deze film worden in HDR nog eens onderstreept, waardoor het contrast tussen de rode haren van Merida en het groen van het gebladerte van de Schotse bossen dubbel zo goed uit de verf komt. Ook de texturen in de kledij van de Schotse clans en de pels van de beer zijn hoogwaardig. We krijgen een Dolby TrueHD Atmos 7.1.4-track zoals bij de meeste Pixarfilms op 4K, en ook deze moet niet onderdoen voor zijn soortgenoten, waarbij we heerlijke surrounds krijgen in de mêlee van de Schotse clans die elkaar graag het hoofd inslaan, maar ook in het zoeven van de pijlen wanneer Merida op haar paard door de bossen host.

EXTRA'S
Wie het bonusmateriaal wil, moest totnogtoe de 3D-versie kopen, maar ook de 4K-koper krijgt al het beschikbare bonusmateriaal voorgeschoteld, zij het op deze versie zonder Nederlandse ondertiteling. Enige opmerking dat men 3 schijven op 2 spindles heeft gestoken, en ik vind dit echt niet kunnen.

Deze paragraaf bevat dus het materiaal van de eerste disk. Dit bestaat in eerste instantie uit een audiocommentaartrack ingesproken door regisseurs Mark Andrews en Steve Purcell, story supervisor Brian Larsen en editor Nick Smith, waarin geen seconde gezwegen wordt. Naast wat informatie over de voicecasting en de concepten van de personages, wordt er uitvoerig aandacht besteed aan de technische aspecten van een digitale CGI-film. De track bevat dus met andere woorden voor elk wat wils, en bevat geen dode momenten. Uiteraard wordt elke Pixarfilm vergezeld van een pre-filmpje dat voor de bioscoopvertoning wordt geschenen, en een post-filmpje exclusief voor de dvd-release. Het voorprogramma wordt ingenomen door La Luna (6:57), een poëtisch filmpje waarin een klein kind met zijn vader en grootvader op een nacht met een ladder tot op de maan klimt om daar de sterren op te kuisen. Het is niet echt een slecht filmpje, maar Pixar heeft al betere shorts geproduceerd, zoals One Man Band en For The Birds. De humoristische noot ontbreekt een beetje, en men probeert wat meer de sentimentele kant op te gaan. Het postfilmpje The Legend Of Mor'du (6:51) is dan weer gelieerd aan de hoofdfilm: we zien hoe de heks een bezoeker de legende vertelt van de vier broers, waarvan één ooit bij haar dezelfde toverdrank is komen halen als Merida. Haar gast in kwestie blijkt bovendien op het einde van het filmpje een oude bekende te zijn. Acht korte Behind The Scenes-filmpjes volgen daarna. In Brave Old World (12:35) zien we hoe de crew van Pixar op studiereis gaat naar Schotland. Merida & Elinor (8:24) diept de relatie tussen de twee protagonisten uit, met behulp van de stemmenvast en de animatoren. In Bears (6:10) komen de beren aan de beurt, en in Brawl In The Hall (6:10) wordt stilgestaan bij de scène waarin de drie clans en de soldaten van de koning een dronkemansgevecht leveren in het kasteel, waarschijnlijk als tijdverdrijf omdat de tv op dat moment nog niet was uitgevonden. Wonder Moss (2:45) toont ons hoe men ingewikkelde wiskundige modellen heeft moeten gebruiken om een banaal detail het mos op de achtergrond een realistische look and feel mee te geven. In Magic (7:06) wordt nagegaan in hoeverre sprookjeselementen in deze Pixar een rol spelen, wat voor Pixar zelf redelijk nieuw is. Clan Pixar (4:46) stelt ons voor aan de grote schare artiesten die aan de film hebben gewerkt en die niet vaak in de schijnwerpers treden. Tenslotte toont Once Upon a Scene (3:20) ons enkele alternatieve versies hoe de film er zou kunnen hebben uitgezien. Extended Scenes (12:24) bevat vier uitgebreide scènes, waarvan eentje nog in het animatic-stadium.




Wie de 4K-versie koopt kan nog rekenen op een bijkomende disk met bijkomende stukjes achtergrondinformatie. Zo is er Fergus & Mor'du: An Alternate Opening (2:40) waarin koning Fergus zijn been verliest in een besneeuwd bos. Fallen Warriors (2:08) bevat enkele korte fragmentjes die de finale cut van de film net niet gehaald hebben. In Dirty Hairy People (3:33) tonen de animatoren het feit dat in het middeleeuwse Schotland persoonlijke hygiëne niet dadelijk hoog op de agenda stond. It Is English... Sort Of (3:50) leert ons wat ze bij Pixar verstaan onder "Schots dialect". Angus (3:25) bevat enkele bedenkingen bij het design van Merida's paard, en The Tapestry (3:56) toont ons de rol in het verhaal van het wandkleed waar Elinor aan werkt. De stukjes Promotional Pieces bevatten enkele stukjes verdwaalde animatie, zoals Feast Your Eyes Montage (Wee Bits of Animation) (3:40), Relics (1:08), Clan Dun Broch (1:10), Launch (0:29) en Flying Guts Theater (0:59). De Europese versie bevat nog een Amerikaanse trailer (2:30), een Japanse trailer (2:00) en een Britse trailer (1:49), en misschien nog de meest waardevolle toevoeging aan de 3D-release is een extensieve reeks Art Galleries met conceptuele schetsen van de karakters, kleurenpaletten, voorlopig schetswerk, decors en computertekeningen.

CONCLUSIE|
Brave bevalt me eigenlijk beter bij elke kijkbeurt, maar ik ben dan ook het type kijker dat graag met een halve fles whisky binnen handbereik films over de glorietijden van de Schotten bekijkt. De 4K is een heerlijke beleving die naar meer smaakt, en we krijgen op deze Amerikaanse release bovendien al het bonusmateriaal.