Om maar te zeggen: als filmcriticus de film Titanic de grond willen inboren is even makkelijk als om als jager op een konijn met maar drie poten te jagen wanneer men beschikt over een ongelimiteerde voorraad hittezoekende lasergestuurde kruisraketten. De film valt duidelijk - net als de boot zelf overigens - in twee stukken uiteen: een eerste, redelijk mierzoete, "vrouwelijke" helft, en een tweede, stoere, "mannelijke" helft waarin alle registers worden opengetrokken. Elk van de beide helften heeft echter zijn zwakten en gebreken. Zo is de eerste helft onmiskenbaar klef als een natte badhanddoek, met dialogen die ineens zéér duidelijk maken waarom de film nooit is genomineerd geweest voor beste scenario, maar waar enorm veel zorg is besteed aan historische details en art direction. Dan vaart de boot tegen een ijsberg, klapt het hele gegeven om, en wordt de film een race for survival. Deze is uitmuntend en impressionant in beeld gebracht, maar faalt op twee belangrijke punten: ten eerste heb je het na het zoveelste bemanningslid dat doelloos als een zombie over het dek van het zinkende schip fladdert, wel allemaal gezien, en ten tweede gaat deze tweede speelhelft zwaar in blessuretijd - en er vallen, toegegeven, nogal redelijk wat blessures. In mensentaal: de tweede helft duurt té lang om de opgebouwde spanning te behouden, zeker bij veelvuldige kijkbeurten. En dan is er nog de zeemzoete uitschuiver, die zo uit een folder van de Bond Zonder Naam had kunnen geplukt zijn.

Toch zijn er merkwaardige parallellen te trekken tussen deze Titanic en de Terminator-franchise, allebei van de hand van James Cameron. Bij beide films is er amper sprake van een verrassend einde: iederéén weet dat de boot uiteindelijk is gezonken, en iederéén weet dat John Connor uiteindelijk voorbestemd is om de oorlog tegen de Machines te leiden. De winnende combinatie zal dan wel ergens gezocht moeten worden in het uitbalanceren van de romantische elementen uit de film en het spierballengerol. Het is een zeer fragiel evenwicht, maar het is een evenwicht, en het is vooral in scènes waarin die twee elementen tegen elkaar worden uitgespeeld - die waarin Jack probeert zijn geliefde te redden op het langzamerhand in stukken en brokken uiteenvallende wrak, alsook in enkele kleinere details, zoals de bijrol van Kathy Bates als wereldwijze tante die ook uit de goot is opgeklommen tot de beau monde en daarom een natuurlijke affiniteit met Jack vertoont, dat de film op punten nog scoort. Het kan overigens als een cliché klinken, maar Cameron weet ook het schip als personage gestalte te geven, en sinds de Terminator-films weten we dat hij een natuurlijke affiniteit heeft met gigantische machines. Het verschil met de Terminators en ook met The Abyss (een Blu-ray waarop we intussen al jaren wachten) is dat Cameron ditmaal zijn werk heeft gestoken in het zo realistisch mogelijk uitwerken van een bestaand concept - een zinkende oceaanstormer - in plaats van vloeibare metalen T-1000's of aliens die enkel uit water bestaan, elementen waar hij anders zijn fantasie de vrije loop kon laten. In die zin was Titanic waarschijnlijk een moeilijkere film om te maken.

 

Als slotopmerking denk ik dat het beter is om Titanic op zichzelf te beoordelen dan op één der beide extreme maatstaven, de overbedeling aan oscars of de hoeveelheid snotterende tieners die de bioscoop verlaten hebben op de maten van My Heart Will Go On. En dat is dit: Titanic is een degelijke film, zeker als rampenfilm bekeken, en het acteerwerk is nog niet half zo slecht als de meer rabiate Titanic-haters u zullen willen doen geloven. Maar de film heeft onmiskenbaar fouten, niet in het minst op gebied van het stroeve scenario, en de vraag of elf oscars niet te veel van het goede was, is een terechte vraag, alhoewel we vooral op technisch vlak de film alle krediet willen geven die hij verdient.

BEELD EN GELUID
U heeft Titanic niet gezien als u die nog niet op Blu-ray heeft bekeken. De eerste release van Titanic was in 1999 tevens één van de eerste dvd-discs die Fox op de markt bracht in Europa, tegen een toen schandalig hoge prijs van om en bij de 40 euro. De film was weliswaar op één disc geperst, maar had geen anamorfisch beeld en als extra slechts een trailer. gezien het commerciële succes van de film voelden vele fans zich genaaid. Ook Cameron zélf was niet tevreden over de release. Vijf jaar later verscheen er een special edition waarop de film wijselijk in twee werd gesplitst om de benodigde schijfruimte optimaal te kunnen gebruiken. Nu is er echter een Blu-ray, ingegeven door het feit dat perfectionist Cameron per se ook een 3D-versie van de film wilde maken. Zoals gewoonlijk beperk ik met tot de 2D-versie en heb hier een release in handen zoals u er weinig ziet. De film heeft fortuinen gekost aan art direction en het is dan ook niet meer dan logisch dat alle mogelijke details op het scherm tot leven komen zoals nooit ervoor. De gelaatstexturen, de pompeuze decors van het schip, de onderwaterscènes aan het begin met onder meer een door het vocht kromgetrokken piano, allemaal zijn ze prachtig gerenderd. Het kleurenpalet is één van de meest evenwichtige die ik ooit op een Blu-ray heb mogen bewonderen; het bruinhouten interieur van het schip, de vurige tongen van de machinekamers, het ijsblauwe water dat uit de benedendekken komt opborrelen... de totaalbeleving van de film flirt met de grenzen van het realiseerbare. De verschillen tussen de scènes uit de jaren 90 en de flashbackscènes zijn merkbaar maar oh zo subtiel uitgewerkt. Het beeldformaat leunt dicht aan bij het ietwat ongebruikelijke 2.30:1. De DTS-HD 5.1-geluidstrack is één van de krachtigste die Fox in zijn catalogus heeft zitten. Zowel de persaandacht bij de Lovett-expeditie in de proloog als de ambiance aan boord in de eerste helft van de film zijn erg verfijnd en geven een zodanig breed spectrum aan ruimtelijkheid dat ik weinig films hier mee kan vergelijken. Dan komt in de helft van de film de fatale klap: het schip schuurt langs een ijsberg, en in de anderhalf uur die daarop volgen word liefhebbers van spektakelfilms getrakteerd op één van de langst gerokken actiescènes uit de geschiedenis van de moderne cinema. Nergens echter wordt de track te bombastisch; zo blijft onder meer het legendarische orkest van de Titanic spelen totdat het water in de schoenen loopt, en dit weerklikt op de track hallucinant goed.

EXTRA'S
Is alles dan rozengeur en maneschijn met deze versie van Titanic? Goeie vraag en het antwoord is nee. De tweede disk bevat weliswaar een plejade aan bonusmateriaal, maar ten opzichte van de 4-disk-dvd-versie ontbreekt nagenoeg de helft. Grosso modo kunnen we stellen dat de eerste bonusdisk behouden is gebleven en de tweede - excuseer voor alweer een flauwe woordspeling maar ik kan het echt niet laten - overboord werd gekieperd. Op de eerste disk kan u evenwel opteren voor één van drie audiocommentaartracks. De eerste is ingesproken dor regisseur James Cameron zelf, die natuurlijk over deze film een hoop weet te vertellen, maar zich eerder inleeft in de filmtechnische dan de verhaaltechnische aspecten van het verhaal; zo is hij tijdens de scène waarin Jack en Rose piepekenduik spelen in de gestockeerde auto's honderduit aan het vertellen over het gebruikte model auto. Cameron heeft echter zijn huiswerk heel goed gemaakt - de man is al sinds jaar en dag zoals gezegd geobsedeerd door alles wat met de Titanic te maken heeft - dus stiltes vallen er nauwelijks. Een tweede commentaar werd ingesproken door diverse leden van de cast, vergezeld van producenten Rae Sanchini en John Landau. Notoir afwezig is DiCaprio; dit commentaar vult dat van Cameron wat meer op wat betreft het scenario, en is onderhoudend. De acteurs gaan zelden met elkaar in dialoog, wat ons doet vermoeden dat de diverse deelnemers apart opgenomen zijn en vervolgens samengemonteerd. Voor de échte die hard-freaks is er dan nog een derde commentaartrack, ingesproken door historicus Don Lynch, specialist in de geschiedenis van de Titanic, en historicus Ken Marschall, die voor de film de geschiedkundige juistheid van de visuele details heeft gesuperviserd. De informatie die ze bieden is echter al grotendeels door de begeesterde Cameron verstrekt.

 

De bonusschijf dan. Eerste featurette is gelijk een nieuwe: in Reflections on Titanic (1:03:47) wordt een totaalbeeld geschetst van het draaien van deze film in de klassieke stijl van de Hollywood-spektakelfilms van weleer. We vernemen een hoop informatie over de casting van de toen nog redelijk onbekende DiCaprio en Winslet, het bouwen van de sets én - niet onbelangrijk - een reflectie over hoe het Cameron gelukt is om de benodigde monsterbudgetten voor de film vrij te krijgen. We krijgen ook een inkijkje in de manier waarop de film voor de release al werd gehypet (én de releasse een half jaar uitgesteld). Onder meer zien we een Amerikaans testpubliek dat nietsvermoedend de sneak preview van hun leven krijgt voorgeschoteld. De tweede helft van de featurette behandelt de kritieken op de film, het plotse katapulteren van DiCaprio naar de status van superster, eindigend in de oscaruitreiking en de erfenis van de film in de populaire cultuur. En alsof dat nog niet genoeg was behandelt de documentiare dan ook nog eens de 3D-conversie van de film.Een tweede nieuwgheidje is de documentaire Titanic: The final word with James Cameron (1:36:16). In deze ietwat minder wervelende presentatie neemt James Cameron deel aan een rondetafelgesprek met enkele historische onderzoekers naar de ramp met de Titanic, en ruim anderhalf uur worden allerlei theorieën op tafel gesmeten die moeten in elkaar passen en een beeld geven wat er écht met de Titanic is gebeurd op die fatale nacht in 1912.

Daarna volgen een hoop featurettes die al op de dvd-versie terug te vinden waren. Om te beginnen zijn er 29 verwijderde scènes (57:29) met optioneel commentaar van James Horner. In zijn inleiding vertelt hij ons het idee hierachter, maar het is al snel duidelijk dat vooral de scènes tussen Jack en Rose flink zijn gesneuveld op de montagetafel. De scènes zijn tot in finale fase opgekuist. In het alternatief einde (9:26) laat de slotscène iéts minder aan de verbeelding over, en aan de kijker wordt nog eens de symboliek uitgelegd achter het juweel waar het allemaal om draait. Alhoewel dit een mooie toevoeging is, heeft Cameron volgens ons toch het juiste einde in de finale cut gemonteerd. Daarna volgen 30 Behind the Scenes-featurettes (1:03:36) die op de dvd nog gepresenteerd stonden in een modus waarbij je de film door middel van seamless branching kon onderbreken. Ik ga u niet doodslaan met de details, maar enkele onderwerpen die aan bod komen zijn: de diverse VFX-shots, Camerons onderwateropnames, het fameuze King Of The World-shot, de figuranten, deels echte mensen en deels computersimulaties, de band tussen Kate Winslet en Gloria Stuart, de feestjes in eerste en derde klasse... het zijn allemaal op zich leuke speldeprikjes. Vervolgen doen we met een Construction Time Lapse met optioneel commentaar door Ed Marsh (4:20). Hierin zien we in een versneld filmpje hoe het bouwen van de set werd aangepakt. De Deep Dive Presentation with Narration by James Cameron (15:30) verslaat de gebruikte duiktechnieken - wellicht weet u intussen dat James Cameron een sucker is voor het duiken naar scheepswrakken - en $200,000,001: A Ship's Odyssey (The Titanic Crew Video) (17:52) zien we cast en crew bezig in wat essentieel een héél lange gag reel is. De featurette videomatics (3:26) toont ons kort twee korte computergrafische voorstudies en een inleiding, en vier korte visual effects-filmpjes (8:02) tonen onder meer de creatie van de beroemde scène waarin Jack en Rose op de boeg van de Titanic staan, alsook een simulatie van het zinkende schip.

 

Als Céline Dion zich niet bezighoudt met het neerschieten van reporters in haar Waalse tuin met haar AK-47, zingt ze soms een videoclip in My Heart Will Go On (4:46) is dan ook hét uitgelezen moment om op zoek te gaan naar de dichtstbijzijnde reddingsboei. Maar liefst 9 trailers (23:56) en 8 TV spots (3:14) moeten u overtuigen om deze film te gaan zien (wat u uiteraard niet meer gaat doen want u hebt nu de Blu-ray). Een uitgebreide serie Still Galleries bevat onder meer het volledige script van James Cameron van bijna 500 bladzijden, waarbij een bijkomende snelbladerfunctie toch welkom was geweest., 9 storyboard sequences met daarin samen 532 conceptuele schetsen, 3 galerijen met productieaantekeningen van Tom Lay, kostuumontwerper David Le Vey en James Cameron zelve, en 9 fotogalerijen met samen een 1000-tal kiekjes. In een aparte galerij vinden we nog 82 schilderijen van historisch medewerker Ken Marschall, die ook te horen was op de derde commentaartrack, met tafereeltjes van de binnen-en buitenkant van de Titanic. Bij wijze van promotie sluit de sectie galerijen met Concept posters and one sheets. Wie er dan nóg niet genoeg van heeft gekregen wordt nog getrakteerd op enkele oneerbiedige parodieën: de draak met Titanic wordt achtereenvolgens gestoken door Ben Stiller en een andere idioot die James Cameron komen uitlachen voor de MTV 1998 Movie Awards (4:37); dan is het de beurt aan de ongeinige makers van Saturday Night Live (4:50); en misschien nog de enige echt grappige parodie is een internetcartoon 'Titanic' in 30 seconds re-enacted by bunnies (0:51), een klassieker onder het surfende volkje en een ideaal alternatief voor mensen die toch over de film willen meespreken, maar de film zelf helemaal niet leuk vinden.

Waarom krijgt deze bonussectie niet de maximale score? Wel, omdat er nog heel wat ontbreekt. Een newsreel uit 1912, 2 televisiespecials van HBO en Fox, en enkele electronische perspakketten.

CONCLUSIE
Titanic op Blu-ray bekijken levert zeker een meerwaarde op: de technisch revolutionaire film van James Cameron ziet er beter uit dan ooit tevoren. Het emo-verhaaltje dat stijf staat van de clichés is jammer genoeg hetzelfde gebleven. De bonussectie bevat zo'n 90 % van het materiaal op vorige uitgaven.