FILM
Het is 1985, maar niet het 1985 dat wij kennen. Nixon (Robert Wisden) is voor de vijfde keer herkozen tot president van de Verenigde Staten, omdat hij zich opwerpt als de enige dam tegen het communisme, en Amerika en Rusland staan op de voet van een totale nucleaire oorlog door het conflict in Afghanistan. De enige reden waarom het nog geen oorlog is, is omdat in Amerika een atoomgeleerde, Jon Osterman (Billy Cudrup), een ongeval heeft gehad in een deeltjesversneller, en veranderd is in het superwezen Dr. Manhattan, die met zijn wil materie kan ombuigen, en als dusdanig zelf een superwapen is geworden. De regering heeft onder meer van dr. Manhattans gave gebruik gemaakt om de oorlog in Viëtnam in haar voordeel te beslechten, wat Nixon ongekende populariteit heeft verschaft als de grote communistenbevechter.




Omdat de politie compleet onderbemand is om de dagelijkse criminaliteit te bevechten, zijn sinds de jaren '40 bendes vigilantes in de weer om de misdaad te bestrijden. Daarbij gaan ze nogal eigengereid te werk, en door de wet Keene zijn dergelijke burgerwachten zeven jaar geleden verboden. Het restant van wat ooit de Watchmen waren, leeft ondergedoken en opereert zeker nooit meer met het masker op. Dan wordt één van hen, Edward Blake, genaamd de Comedian (Jeffrey Dean Morgan), vermoord op brutale wijze. Eén van de andere vigilantes, Rorschach (Jackie Earle Haley), die nooit van zijn activiteiten afstand heeft willen nemen en bijgevolg gezocht wordt door de autoriteiten, meent dat er een seriemoordenaar aan het werk is die de gemaskerde leden van de Watchmen om zeep wilt helpen. Het blijkt echter dat de Comedian meer in zijn leven gedaan heeft om vijanden te maken dan om vrienden te maken, en in elk andere zichzelf respecterende staat eerder gevangen zou moeten worden gezet als oorlogsmisdadiger dan als held.




Rorschach probeert te polsen of zijn vroegere teamgenoten bereid zijn om het onderzoek te voeren. Helaas, Silk Spectre (Malin Akerman), Nite Owl (Patrick Wilson) en Ozymandias (Matthew Goode) hebben hun eigen bezigheden, en vooral dr. Manhattan, die net een zware crisis doormaakt met de manier waarop hij in de media wordt afgeschilderd, is not interested. Dr. Manhattan wordt beschuldigd dat hij radioactieve straling afgeeft, waardoor zijn ex-vriendin Janey Slater (Laura Mennell), alsook enkele van zijn naaste medewerkers, terminaal ziek zijn geworden. Er heerst grote discussie of dr. Manhattan nu als god moet worden beschouwd of niet, en velen zien in zijn interventies een soort van heiligschennis. Een televisieinterview loopt zodanig fout dat dr. Manhattan even de controle verliest.

De doctor is het zodanig zat dat hij zijn plek op aarde verruilt voor één op Mars, waardoor het evenwicht tussen de grootmachten verstoord wordt. Nu dr. Manhattan er niet meer is om de Verenigde Staten te beschermen, duwen de Sovjets het conflict in Afghanistan richting een mondiaal conflict. Bovendien wordt Rorschach in de val gelokt en gearresteerd, om vervolgens opgesloten te worden in een gevangenis waarin hij ongeveer 80 % van de gevangenen hoogstpersoonlijk de doos heeft ingedraaid. Silk Spectre en Nite Owl besluiten om nog één keer de krachten te bundelen en hun vroegere maat uit de gevangenis te breken, terwijl Silk Spectre een ultieme poging onderneemt om dr. Manhattan te overtuigen zich aan de zijde van de mensheid te scharen om de nucleaire dreiging af te wenden.




Tijdens de crisis zit een jongen, Bernard (Jesse Reid), aan een krantenkiosk de strip Tales of the Black Freighter te lezen, waarin een kapitein (Gerard Butler), na overvallen te zijn geweest door een piratenschip, wanhopig probeert zijn thuisstad te bereiken, voor de piraten arriveren.

De Ultimate Cut van Watchmen neemt nog altijd een speciaal plekje in in mijn hart, alhoewel het een gevaarte van drieëneenhalf uur blijft waar je goed je aandacht moet bijhouden, of je bent de draad kwijt. De UHD bevat tevens de fragmenten uit Tales of the Black Freighter, waardoor u hier de volledigste versie in handen hebt die er bestaat. De film wordt gevolgd door een televisiereeks, wat mogelijk de hernieuwde aandacht voor de oorspronkelijke film verklaart.




Watchmen is voer voor wie de superhelden van het Marveluniversum veel te afgelikt vindt, en misschien is een kleine waarschuwing op zijn plaats dat zeker deze versie nogal grafisch extreem gewelddadig is. Op dr. Manhattan na beschikken de superhelden van Moore niet over superkrachten, en in de loop der tijd heeft van het vorige team superhelden, de Minute Men, al behoorlijk wat personeel het loodje moeten leggen. De Comedian is eigenlijk een vrouwenverkrachter en een massamoordenaar, dr. Manhattan is feitelijk een gevoelloze cynicus geworden, en er wordt onder meer gehint dat iemand uit de Minute Men vermoord werd omdat ze lesbisch was. Alle verwijzingen uit de strip worden in deze knoert van een film in elkaar gemixt, en het maakt van Watchmen een bijzondere filmervaring.




De strip van Moore, die we ook nog kennen van V For Vendetta, is met stripprijzen overladen, en is waarschijnlijk één van de meest geanalyseerde werken uit het Amerikaanse stripcanon. De ondertoon van de film is een rauwe analyse van de Amerikaanse psyche, inzonder dan de houding tegenover het communisme en de frustratie die de States hebben overgehouden aan het débâcle in Viëtnam. Deze Ultimate Cut biedt bovendien door toevoeging van de strip-binnen-een-strip Tales of the Black Freighter een op het eerste zicht ongerelateerd verhaal, dat pas betekenis krijgt naarmate de film vordert. Je kan eenvoudig parallellen trekken tussen de onfortuinlijke belevenissen van de naamloze kapitein uit de strip en de lotgevallen van de slechterik van dienst. De inclusie van de Freighter vereist wel enig inlevingsvermogen van de kijker, maar maakt de beleving voor kenners van het werk van Moore en Gibbons des te intenser. Zack Snyder heeft het verhaal op mooie wijze verenigd met zijn eigen director's cut, en alleen al daarvoor verdient hij zeker krediet. De voorgeschiedenis van de Minute Men wordt tijdens de openingcredits op muziek van Bob Dylan uit de doeken gedaan, en meteen worden we ondergedompeld in een wereld waarin de altruïstische superhelden van weleer zijn vervangen door een bende nihilistische klootzakken. Snyder weet de psyche van zijn personages haarfijn te ontleden, inclusief alle bagger die daarbij naar boven komt.




Een accurate verfilming van Moore en Gibbons' Watchmen met inclusie van alle details zou de film waarschijnlijk nóg langer gemaakt hebben. Snyder komt met deze versie echter tegemoet aan de critici die de theatrical cut pijnlijk onvolledig vonden, en weet tenminste de essentie over te brengen. Hij doet dat bovendien met een zeer aparte visuele, flamboyante stijl met aparte kijkhoeken, slowmotion en bijzondere kleurfilters die de graphic novel waardig zijn.

BEELD EN GELUID
Een vraag die we tegenwoordig ons wel meer stellen op deze pagina: is Watchmen de upgrade naar UHD waard? Ondanks de gigantische lengte van de film staat deze op één schijfje, en we moeten zeggen dat er geen compressieproblemen van betekenis zijn. De kleuren in de film zijn drastisch bijgewerkt, en niet ten goede. Van meer heldere kleuren is alleszins geen sprake, en het geheel ziet er een stuk donkerder uit, waar de film al niet het flamboyantste kleurenpalet had om te beginnen. Alle vreugde is er samen met de kleuren uitgezogen, met als gevolg dat de details er ook flink onder te lijden hebben. Kleuren van kleding en dergelijke zijn ook niet meer wat ze geweest waren, en het lijkt wel of dr. Manhattan minder van zijn onaardse blauwe licht uitstraalt. Wel is de resolutie een stuk beter geworden, en in tegenstelling tot de Blu-ray is er van banding geen sprake meer. Er dient wel gezegd te worden dat Watchmen in 2K is geschoten, en u de facto naar een upscale zit te kijken. Een geluidstrack van de volgende generatie is er niet: de UHD bevat exact dezelfde Dolby TrueHD 5.1-track die de Blu-ray al had. Deze is heerlijk om naar te luisteren: hard, compromisloos, immersief en zeer helder, met achterspeakers die voortdurend een workout krijgen. De aparte muziekkeuze, met onder meer Leonard Cohen, Simon en Garfunkel en Nena in één film - kom dat tegen - klinkt bijzonder scherp.




EXTRA'S
Deze release bevat in de UK althans de bonusdisc die eertijds bij de theatrical cut zat, wat ook betekent dat u de audiocommentaren van de US-versie mag vergeten. Eerst en vooral zijn er 11 documentaires "Watchmen: Focus Points" (36:12), korte blikken achter de schermen bij welbepaalde scènes. U krijgt The Minutemen (3:35), Sets and Sensibility (3:57), Dressed for Success (3:06), The Ship Has Eyes (4:22), Dave Gibbons (3:23), Burn Baby Burn (2:14), Shoot to Thrill (3:16), Blue Monday (3:01), Attention to Detail (2:55), Girls Kick Ass (3:06) en Rorschach's Mask (3:47). Dat Watchmen niet zomaar de zoveelste comic is die van de Amerikaanse persen rolt, leert u in The Phenomenon: The Comic that Changed Comics (28:48) waarbij de lofbetuiging aan het adres van de strip voor één keer niet overdreven is. In de documentaire wordt ingegaan op de creatie van de strip door Alan Moore en David Gibbons, alhoewel die eerste niet aan het woord komt omdat hij bijzonder mediaschuw is. Naast de makers praten enkele bobo's van DC Comics en leden van cast en crew over de relevantie van de strip. Real Super Heroes, Real Vigilantes (26:19) breidt een beetje uit en gaat over de geschiedenis van échte burgerwachten in de Amerikaanse geschiedenis, dwepend tussen amateurisme en beter georganiseerde pogingen. Onnodig te zeggen dat dit soort groupuscules een inspiratiebron voor het duo Moore/Gibbons bood. Mechanics: Technologies of a Fantastic World (16:50) stelt de vraag of de in de film gebruikte technologieën wetenschappelijk verantwoord zijn. Er is een videoclip "Desolation Row" door My Chemical Romance (3:17), en een Viral Video: NBS Nightly News (3:07), een faux nieuwsclip over de bemoeienis van dr. Manhattan in de Viëtnamoorlog.




Mooi maar de Amerikaanse Blu-rayversie van de Ultimate Cut bevat nóg meer bonusmateriaal, waaronder de Complete Motion Comic, maar be prepared to pay up to your butt daarvoor.

CONCLUSIE
Met de UHD van Watchmen doet u alleszins qua beeldkwaliteit geen goede zaak. Wel bevat deze versie wat meer bonusmateriaal, maar er is ook een versie beschikbaar met alleen de twee Blu-rays. De prijs daarvan is echter ongeveer gelijk.